Else Beekman
Op 18 juni werd de Europese Natuurherstelwet (LNR) goedgekeurd door de Europese Milieuraad. Dit markeert een historische overwinning voor de bescherming van natuur en klimaat in Europa. De wet is een belangrijke stap in de richting van het herstel van beschadigde habitats en ecosystemen binnen de EU. Ook Spanje stemde voor.
De Spaanse minister van Ecologische Transitie en Demografische Uitdaging, Teresa Ribera, verklaarde na de goedkeuring “dit is zeer goed nieuws voor alle Europeanen en voor de biodiversiteit als geheel, ook op mondiaal niveau.” Volgens haar biedt de LRN “de mogelijkheid om de reeks economische activiteiten die rechtstreeks afhankelijk zijn van de goede staat van natuurbehoud, te blijven ontwikkelen.”
Ribera erkende echter dat dit een aanzienlijke inspanning vergt, met name in het ondersteunen van de landbouwsector. “Dit vereist een korte termijn inzet tijdens de transformatie die de herstelplannen met zich meebrengen, en ook een middellange en lange termijn commitment om deze activiteiten voort te kunnen zetten,” aldus Ribera.
Wat is het doel van de natuurherstelwet?
Het doel van de wet is om tegen 2030 minstens 20% van de land- en zeegebieden van de EU te herstellen en tegen 2050 alle aangetaste ecosystemen te rehabiliteren. Daartoe legt de wet bindende verplichtingen op aan de lidstaten om hun natuurlijke habitats te herstellen. Bijzondere aandacht daarbij gaat naar gebieden met een groot potentieel om koolstof op te slaan en op te vangen. Bovendien moet de wet de biodiversiteit vergroten en stimuleren dat de natuur wordt gebruikt om water en lucht te zuiveren, gewassen te bestuiven, voedselzekerheid te verbeteren en natuurrampen zoals overstromingen te voorkomen.
De wet omvat specifieke maatregelen om de afnemende bestuivingspopulaties in Europa te herstellen en bepaalde soorten vlinders en vogels te beschermen. Tegen 2030 moeten EU-landen ten minste 3 miljard nieuwe bomen helpen planten en ervoor zorgen dat er geen netto verlies aan stedelijke groene ruimten en bosbedekking plaatsvindt. Bovendien zullen kunstmatige rivierbarrières worden verwijderd om de waterconnectiviteit te verbeteren, met als doel tegen het einde van het decennium 25.000 km rivieren weer in hun vrije loop te brengen.
Als onderdeel van de EU-biodiversiteitsstrategie zal de wet helpen de doelstellingen van het Akkoord van Parijs te bereiken, met als doel de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5°C.
Controverse rond de wet
De wet, voor het eerst voorgesteld door de Europese Commissie in juni 2022, heeft tot veel discussie geleid. Tegenstanders, waaronder conservatieve Europese partijen zoals de Europese Volkspartij (EVP), beweren dat de wet de landbouwinkomsten zou bedreigen, de voedselproductie zou verminderen, de toeleveringsketens zou verstoren en de voedselprijzen zou verhogen. Deze zorgen leidden tot protesten van boeren in heel Europa.
Boeren zeggen dat de EU-milieuregelgeving een extra last legt op een sector die al zwaar getroffen is door de klimaatverandering. Ze wijzen op tegenstrijdige regels. Die verplichten boeren tegelijkertijd hun impact op het milieu te verminderen en de voedselproductie te verhogen. Nu de brandstofsubsidies en de emissieregelgeving zijn afgeschaft, klagen boeren over een gebrek aan steun voor de ecologische transitie. Het werd een belangrijke kwestie in de aanloop naar de EU-verkiezingen en droeg bij aan de opkomst van rechts.
Reacties in Spanje op de natuurherstelwet
De definitieve goedkeuring van de wet heeft ook weerstand en zorgen opgewekt bij landbouworganisaties in Spanje. Die maken zich vooral zorgen over de onduidelijkheid over de financiering van de maatregelen. De ministers van Milieu en regeringen die de wet hebben gesteund, waaronder die van Spanje, hebben volgens critici de boerenprotesten en de uitkomst van de recente Europese Parlementsverkiezingen volledig genegeerd.
José María Castilla, directeur van het kantoor van de agrarische vereniging van jonge landbouwers ASAJA in Brussel, noemde de dag van goedkeuring “een trieste dag voor de landbouwsector.” Castilla wees op drie hoofdproblemen met de wet: de financiering van het herstel is onduidelijk, er wordt geen rekening gehouden met niet-EU-landen en de verantwoordelijkheid die aan de lidstaten wordt gegeven, zal leiden tot ongelijkheden in de toepassing.
Spaanse milieuorganisaties blij met wet
Organisaties zoals Amigos de la Tierra, ClientEarth, Ecologistas en Acción, Greenpeace, SEO/BirdLife en WWF zijn verheugd dat de Milieuraad van de EU deze regelgeving heeft bekrachtigd. Ze zien dit als essentieel om de huidige milieucrises aan te pakken. De ratificatie toont volgens hen het engagement van veel Europese regeringen, waaronder Spanje, voor natuurherstel. De milieubewegingen beschouwen bovendien de wet niet alleen als een middel om habitats te verbeteren, maar ook als een krachtige boodschap dat Europa zich inzet voor de overleving van onze planeet. Ze prijzen de voortgang van een van de belangrijkste pijlers van de Europese Green Deal, ondanks de politieke verdeeldheid hierover.
Nationaal herstelplan Spanje
In Spanje moet de goedkeuring van de natuurherstelwet leiden tot een Nationaal Herstelplan en regionale strategieën om te voldoen aan de verplichtingen. Het is volgens de milieugroepen cruciaal dat deze plannen met maximale publieke participatie worden ontwikkeld. Zo moeten misinformatie en verkeerde ideeën, die bijna tot het mislukken van deze belangrijke wet hebben geleid, worden voorkomen.