Else Beekman
De Sierra de las Nieves is het jongste nationale park van Spanje. Het ligt direct achter de Costa del Sol en bestaat uit een bergachtig gebied vol met pittoreske witte dorpen. In dit gebied heeft het Oostenrijkse investeringsfonds Verbund nu vier megazonneparken gepland. Verder komen er nog drie meer richting de Valle del Guadalhorce richting Coín. Bewoners maken zich terecht zorgen over de impact van deze industriële plants, zo blijkt uit een onlangs verschenen onderzoek van de Universiteit van Málaga (UMA).
Dat concludeert dat de effecten van die megazonneparken en de impact ervan op het milieu, de economie en het landschap onomkeerbaar zijn. Het onderzoek, uitgevoerd door experts in toegepaste economie en geografie, waarschuwt dat de grootschalige productie van hernieuwbare energie in deze regio desastreuze gevolgen kan hebben.
Natuurlijke gevolgen: waterverlies en opwarming
Een van de belangrijkste zorgen is de impact op de waterhuishouding. De onderzoekers benadrukken dat de aanleg van de zonneparken zal leiden tot verlies van waterbronnen, erosie en een afname van de waterdoorlaatbaarheid van de bodem. Bovendien kan de temperatuur in de regio door het zogenaamde ‘hitte-eiland-effect’ met meer dan twee graden stijgen. Dit kan niet alleen negatieve gevolgen hebben voor de biodiversiteit, maar ook voor de landbouwproductie in de omgeving. En laat het gebied nou net al een paar jaar geteisterd worden door langdurige waterschaarste en steeds extremere hitte.
Ook wijzen de onderzoekers op de bodemerosie die kan optreden tijdens de werkzaamheden die nodig zijn voor de bouw van de faciliteiten, vooral in heuvelachtige gebieden. “Bodemverlies kan leiden tot sedimentatie in nabijgelegen rivieren en beken, wat de waterkwaliteit beïnvloedt en schade toebrengt aan bestaande aquatische ecosystemen”, aldus de onderzoekers in het document.
Economische voordelen blijven uit
Hoewel investeerders de zonneparken aanprijzen vanwege hun economische voordelen, blijkt uit het onderzoek dat deze projecten nauwelijks werkgelegenheid opleveren. Volgens de onderzoekers zouden de zeven megaplanten, eenmaal in bedrijf, gezamenlijk slechts elf vaste banen creëren. Daarnaast nemen de zonneparken het enorme oppervlak van meer dan duizend voetbalvelden in beslag, terwijl hun levensduur wordt geschat op slechts 25 jaar. Daarna blijft er een landschap over dat niet meer geschikt is voor landbouw of natuurbehoud.
Esthetische en ecologische schade
De onderzoekers maken zich ook zorgen over de impact op het landschap. Twee van de zeven zonneparken komen binnen de grenzen van het Sierra de las Nieves Biosfeerreservaat te liggen. De overige vijf bevinden zich in de directe omgeving ervan. Dit zal volgens de onderzoekers een drastische visuele verandering teweegbrengen. Dat tast niet alleen de esthetische waarde van het gebied aan, maar ook het toerisme, terwijl dat een belangrijke inkomstenbron voor de regio is.
Geen oplossing voor ontvolking
Eén van de argumenten die vaak wordt gebruikt om dergelijke projecten te rechtvaardigen, is dat ze de leegloop van het platteland tegengaan. Het onderzoek van de UMA weerlegt dit echter: zonneparken hebben nauwelijks invloed op de lokale werkgelegenheid en zorgen eerder voor een transformatie van het traditionele, agrarische landschap naar een industrieel karakter. Dit kan juist leiden tot verdere ontvolking, in plaats van het tegengaan ervan.
Oproep tot een duurzamer energiebeleid
Gezien de verstrekkende gevolgen pleiten de onderzoekers voor een meer doordachte en eerlijke energietransitie. Ze bevelen aan om grootschalige zonneparken en hoogspanningslijnen in beschermde natuurgebieden te verbieden. In plaats daarvan zouden overheden in moeten zetten op decentrale energieoplossingen. Gemeenschappen zouden zelf duurzame energie moeten kunnen opwekken, bijvoorbeeld door zonnepanelen te koppelen aan landbouwbedrijven en duurzaam toerisme.
Bevolking faliekant tegen
Begin december sloot de termijn voor bezwaren voor vier van de zeven projecten. Inwoners van de Guadalhorce-vallei en Sierra de las Nieves “zijn tegen de vergunning die aan het Oostenrijkse energiebedrijf Verbund is verleend. Die betreft de uitvoering van vier fotovoltaïsche projecten in het gebied nadat deze zijn aangemerkt als openbare nutsvoorziening. Een etiket dat volgens de bewoners op niets is gebaseerd. Het is de particuliere onderneming van een investeringsfonds”, legde Marisa Casal, voorzitter van de vereniging Valle Natural Río Grande, die dag uit aan SER Málaga.
Bewoners zien niet zoveel openbaar nut met het oog op de 600 grondonteigeningen die nodig zijn. Het gaat hier met name om boeren en grondbezitters in het landelijke gebied en rond de tien dorpen die door de plannen worden geraakt. Hieronder de dorpen El Burgo, Monda, Alozaína en Yunquera. Het onderzoek van de UMAW bevestigt nu hun zorgen over de onomkeerbare effecten van de megazonneparken op hun leefomgeving.
Lees ook: Torrevieja krijgt een van Europa’s grootste zonneparken