Het nieuws over ontmantelde drugslabs komt regelmatig voor in Nederland, maar in Spanje is dit minder vaak het geval. Toch constateren de Spaanse autoriteiten een zorgwekkende toename van deze illegale laboratoria.
Criminele organisaties verplaatsen steeds vaker de productielabs van synthetische drugs zoals xtc, methamfetamine en synthetische wiet naar Spanje. Dit jaar heeft de Spaanse Nationale Politie vier laboratoria voor designerdrugs ontmanteld: drie voor MDMA (xtc) en één voor synthetische wiet. Ook de Guardia Civil meldt een toename van soortgelijke drugslabs. In de afgelopen maanden hebben zij minstens twee ’tweedelijns’ laboratoria ontmanteld, waar drugs worden omgezet in het eindproduct, zoals pillen. Hoewel deze aantallen relatief laag lijken, zien onderzoekers het als een teken dat drugsorganisaties hun productieactiviteiten steeds meer naar Spanje verplaatsen.
Eindproduct in Spanje
Hoofdinspecteur Alejandro Martín-Blas van de Nationale Politie legt uit in El País dat drugs vaak gedeeltelijk geproduceerd naar Spanje worden gebracht en daar verder worden bewerkt. “Ze brengen de drug half af, zoals MDMA of speedolie, en maken ze hier verder klaar,” zegt hij. De ingrediënten om deze drugs te maken, precursoren genoemd, trekken minder aandacht dan kleine roze pillen of pakjes cocaïne. Ze komen de grens over als legale producten, vermomd als was of kleurpigmenten uit China of India. In Spaanse laboratoria worden deze producten vervolgens omgezet in synthetische drugs.
Een deel blijft in het land zelf
De productie in Europa van methamfetamine lijkt aanvankelijk bedoeld voor markten buiten de EU. Toch bestaat het risico dat het gebruik binnen Europa zal toenemen. Uit de laatste officiële cijfers (2022) blijkt dat in Spanje de inbeslagnames van speed met 16% zijn gestegen en die van methamfetamine (in poeder- en blokvorm) met 28%. Anderzijds is het aantal inbeslagnames van xtc-pillen met 26% afgenomen. Dit wijst erop dat, hoewel drugs voornamelijk voor export worden geproduceerd, er altijd een deel in het land zelf achterblijft. “Waar het ook heen gaat, er blijft altijd wat van over,” zegt Martín-Blas.
De meeste synthetische drugs worden geproduceerd in Tsjechië, Nederland, België en Polen. De doelmarkten voor deze drugs, die meestal door jongeren op feesten of raves worden gebruikt, zijn Duitsland, Italië, het Verenigd Koninkrijk en Spanje.
Europees toezicht
Het merendeel van de grondstoffen voor de productie van synthetische drugs is verboden. De opium- lijsten worden voortdurend bijgewerkt dankzij de samenwerking tussen gezondheids- en wetshandhavingsinstanties uit verschillende landen en organisaties zoals de International Narcotics Control Board (INCB) en het Drugswaarnemingscentrum van de EU. Criminele organisaties passen echter continu hun formules aan of gebruiken andere ingrediënten, waardoor de autoriteiten telkens opnieuw moeten reageren. Eind 2023 hield de EU toezicht op meer dan 950 psychoactieve stoffen, waarvan er 26 voor het eerst werden gemeld.
Klein aandeel, groot probleem
Synthetische drugs vormen een relatief klein deel van de totale drugshandel in de EU, maar hun productie en de daaruit voortvloeiende gezondheidsrisico’s zijn groot. Xtc was in 2022 goed voor 2,1% van de drugshandel in Europa en methamfetamine voor 1,4%. Er wordt de laatste jaren steeds vaker methamfetamine in beslag genomen, wat door experts als zorgwekkend wordt gezien. Volgens Martín-Blas, die al 17 jaar gespecialiseerd is in synthetische drugs, kan methamfetamine in korte tijd zeer ernstige neuropsychiatrische stoornissen veroorzaken. Daarom wordt het beschouwd als een van de meest destructieve drugs na heroïne en crack.
Lees ook: Villa Narco, de luxueuze villawijk voor drugscriminelen in Spanje