Else Beekman
De werkomstandigheden van artsen in Spanje staan onder druk en dat uit zich steeds vaker in agressie tegen zorgverleners. In 2024 werden maar liefst 847 artsen het slachtoffer van geweld door patiënten. Dat betekent dat gemiddeld elke tien uur ergens in Spanje een arts wordt aangevallen.
Dat blijkt uit recent gepubliceerde cijfers van de Organización Médica Colegial (OMC). Het aantal gevallen van agressie tegen artsen is het hoogste sinds de organisatie vijftien jaar geleden begon met het bijhouden van deze incidenten. In totaal zijn er in die periode meer dan 8.000 agressies gemeld.
Vormen van agressie en gevolgen
Bijna de helft (48%) van de geregistreerde gevallen betrof bedreigingen en intimidatie. Fysieke agressie maakte 11% van de incidenten uit, waarvan 14% resulteerde in ziekteverlof voor de getroffen artsen. Ondanks de ernst van het probleem wordt minder dan de helft van de aanvallen officieel gemeld bij de autoriteiten.
Reactie van de medische gemeenschap
Tomás Cobo, voorzitter van de OMC, uitte zijn bezorgdheid over deze ontwikkeling: “Het is triest dat we blijkbaar niet duidelijk hebben gemaakt dat onze roeping, die begint op 18-jarige leeftijd, is om anderen te helpen. Het lijkt erop dat we in een samenleving leven waarin dialoog is verslechterd, het beledigen het argument vervangt en respect is verschoven naar constante spanning.”
Locaties en sectoren met de meeste incidenten
De meeste agressies vonden plaats in de eerstelijnszorg. Deze sector was goed voor 47,7% van de gevallen, een stijging van vier procentpunten ten opzichte van 2023. Ziekenhuizen volgden met 17,9% van de incidenten. Hoewel het merendeel van de agressies plaatsvond in de publieke gezondheidszorg (83%), is het opvallend dat er een toename is van incidenten in de private sector. Die maken nu 17% uit van het totaal. Dat is een stijging van vijf procentpunten ten opzichte van het voorgaande jaar.
Demografische gegevens van slachtoffers en daders
Vrouwelijke artsen waren disproportioneel vaak het slachtoffer, met 62,4% van de gevallen. De leeftijdsgroep van 36 tot 45 jaar was het meest getroffen, goed voor 29,9% van de incidenten, een stijging van twee procentpunten ten opzichte van 2023. De meeste agressors waren mannelijke patiënten tussen de 40 en 60 jaar. Bijna de helft (46,5%) van de agressors had een afspraak, terwijl 32% zonder afspraak kwam. Daarnaast waren begeleiders van patiënten verantwoordelijk voor ongeveer 20% van de aanvallen.
Achterliggende oorzaken van agressie
De belangrijkste redenen voor agressie waren meningsverschillen over de medische zorg (27,4%), persoonlijke conflicten (17,3%), onenigheid over medische rapporten (11,6%) en kwesties rond arbeidsongeschiktheid (11,6%). Daarnaast namen niet-zorggerelateerde oorzaken toe. Wachttijden (65,9%) en het slecht functioneren van het systeem (34,1%) waren significante factoren die bijdroegen aan agressief gedrag van patiënten.
Onderreportage van incidenten
In de afgelopen vijftien jaar hebben leden van de OMC 8.108 agressies gemeld. Hoewel er volgens schattingen elke tien uur een arts wordt aangevallen, wordt slechts 43,5% van deze aanvallen bij de politie aangegeven. In 2024 behandelde de Nationale Politie 406 meldingen van agressie tegen zorgverleners, wat een stijging van 29% is ten opzichte van het voorgaande jaar, maar nog steeds ver onder de schattingen van de OMC ligt. De OMC benadrukt het belang van aangifte doen om meer veroordelingen te bereiken en recidiverende agressors te stoppen.
Voorbeelden van agressie
Een recent incident vond plaats in het Hospital Costa del Sol in Marbella, waar familieleden van een overleden patiënte de behandelend specialist met de dood bedreigden. Ondertussen vernielden ze ziekenhuismeubilair zoals tafels, stoelen, tv’s en brandblussers. De Nationale Politie moest ingrijpen om de situatie onder controle te krijgen.
Een ander recent incident vond plaats in het Hospital Universitario de A Coruña. Daar viel een patiënt een verpleegkundige en een beveiliger met een mes aan in de spoedeisende hulp. Beide slachtoffers werden behandeld voor hun verwondingen en verkeren buiten levensgevaar. Het incident veroorzaakte grote spanning binnen het ziekenhuis.
Lees ook: Groeiende bezorgdheid over agressie op Spaanse scholen