Zo een winterse periode was wat vroeg voor de tijd van het jaar. Afgelopen januari werd een omvangrijk gedeelte van het binnenland van Spanje verrast en witgekleurd door de grote hoeveelheid sneeuw die de storm Filomena achterliet. Kunnen we zoiets weer verwachten? Om antwoord op deze vraag te vinden en te weten wat voor winter ons te wachten staat, bekeken we een aantal voorspellingen van verschillende bronnen: Eltiempo.com van Meteored; het Spaanse weerinstituut Aemet, diverse Europese weermodellen en Jorge Rey, de jonge Spaanse meteoroloog, die zich baseert op de Cabañuelas-techniek van zijn voorouders.
Nu november met een midwintersfeer in een groot deel van het land is geëindigd, staan we aan het begin van december, de eerste maand van de klimatologische winter.
De nazomer duurde vrij lang, wat een nogal bruuske overgang naar de vroege winter teweegbracht. Dit kwam door de opeenvolging van polaire of arctische luchtmassa’s die werden geleid door de anticycloon van de Azoren en lage druk vanuit het Europese continent. Wordt dit gelijk een voorproefje van wat ons verder te wachten staat? En, wat veel Spanjaarden zich afvragen, krijgen we weer historische stormen zoals Filomena of Gloria?
Meteored
Winter warmer dan normaal
Volgens de voorspellingen van de modellen van Meteored wijst alles erop dat de winter in het hele Iberische Schiereiland ietsje warmer dan normaal zal zijn, zij het met nuances per regio en maand. Het Europees Centrum voor Weersverwachtingen op Middellange Termijn (ECMWF) voorspelt dat we in december in het hele land temperaturen tot 0,5 ºC hoger kunnen hebben dan normaal, behalve op de Canarische Eilanden en aan de Galicische kust, waar de gemiddelde waarden van die tijd voorkomen.
Vanaf januari 2022
In januari zouden deze afwijkingen meer uitgesproken kunnen worden. Waarden van 0,5 tot 1 ºC hoger dan het gemiddelde worden verwacht in het grootste deel van het Iberisch schiereiland, behalve in de Valenciaanse Gemeenschap, de regio Murcia, de Balearen, de Andalusische kust, de westelijke helft van Galicië en de Canarische Eilanden. Hier liggen de verwachte waarden iets hoger dan normaal.
Februari 2022
In februari zou de situatie lijken op die van januari, als wordt voldaan aan de modellen met betrekking tot temperaturen. Dit betekent niet dat het niet koud zal zijn, maar in het algemeen lijkt het erop dat anticyclonale situaties zouden kunnen overheersen, hoewel de rimpelingen van de straalstroom wel een grote winterstorm zouden kunnen veroorzaken.
Geen signalen voor een erg natte winter
Wat betreft regenval zijn de vooruitzichten voor de maand december voorlopig niet goed. Deze maand kan aanzienlijk droger zijn dan normaal in het zuiden van Galicië, het westen van Castilla y León, rond de Straat van Gibraltar en in sommige gebieden van Estremadura. In de rest van het Noordelijk Plateau, Castilla-La Mancha, Madrid, Aragón, de Canarische Eilanden en Andalusië wordt minder neerslag dan het gemiddelde van de afgelopen jaren verwacht. Aan de oostkust, de Balearen en op de Cantabrische helling worden geen afwijkingen waargenomen ten opzichte van het gemiddelde.
Voor de maand januari zou de regenval in het hele land op de gebruikelijke waarden liggen. Het regent dan veel meer in het midden en noorden van het land dan in het zuiden. Alleen in het westen van de Canarische archipel kan de maand januari wat droger zijn dan normaal, vooral op La Palma en El Hierro.
Neerslag februari 2022
In februari tonen de kaarten enkele wijzigingen. Volgens het model van Eltiempo zal het in de regio Murcia, Alicante en het oostelijk deel van Almería natter zijn dan normaal. Aan de andere kant blijft het droger dan gebruikelijk in de oostelijke deel van Cantabrië en in het uiterste westen van het schiereiland blijft het droger dan gebruikelijk.
Overheersing van hogedrukgebieden
De voorspelde verdeling van temperatuur- en neerslagafwijkingen voor het volgende kwartaal lijkt te wijzen op de overheersing van hoge druk in de omgeving van het schiereiland en in de Middellandse Zee. Mogelijk gecombineerd met specifieke migraties van de anticycloon naar Centraal-Europa. Dit bevordert de invoer van oostelijke winden, die de neerslagafwijkingen op bepaalde punten in het land verklaren.
Jorge Rey
Strenge winter en regenachtige lente
De jongste meteoroloog van Spanje, nu 15 jaar oud, maakte furore met zijn juiste voorspelling van de storm Filomena vorig jaar. Hij maakte daarbij gebruik van de eeuwenoude ‘cabañuelas-methode’ in plaats van moderne technologische middelen. Dit is een traditionele methode die door de eeuwen heen door boeren wordt gebruikt. Rey voorspelt hiermee op de lokale radio in Monasterio de Rodilla (Burgos) waar hij woont. 2022 wordt volgens de jonge Rey een jaar met een zeer veranderlijk klimaat. “We verwachten een strenge winter, een regenachtige lente en een onstabiele zomer”.
Europese modellen
Normale waarden of iets hoger voor temperaturen en neerslag
In de Verenigde Staten, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Europa worden voorspellingen van seizoens- of langetermijnmeteomodellen voor de komende maanden (december, januari en februari) bijgehouden. Het Amerikaanse model geleverd door NOAA zegt dat de temperaturen in Spanje in de maanden december tot en met februari iets boven het gemiddelde liggen. De hoeveelheid neerslag wijkt niet veel af van de normale waarden.
Ook de Britten met hun Met Office-model voorspellen temperaturen iets boven het gemiddelde voor deze maanden. De kans dat ze hoger dan gemiddeld zijn is 50 tot 60 procent. De neerslagsituatie zal volkomen normaal zijn met sneeuwval op relatief hoge niveaus.
Het Duitse model DWD sluit zich hierbij aan met 40 tot 50 procent kans dat de temperaturen hoger liggen dan normaal. Ook de regen zal normaal tot iets overvloediger dan normaal zijn.
Het Franse model van Meteofrance houdt het op normale temperaturen en normale tot iets overvloediger neerslag, maar dan met name in het binnenland van Spanje en de Pyreneeën.
Het ECMWF, Europees Centrum voor Weersverwachtingen op Middellange Termijn wijst eveneens op temperaturen die over het algemeen normaal zijn, af en toe wat hoger, maar in overeenstemming met de modellen hierboven. Het Europese model heeft zich volgens Lugaresdenieve.com de afgelopen jaren bewezen als een van de meest betrouwbare. Wat de neerslag betreft zijn er op basis van dit model ook geen bijzonderheden te verwachten.
Weer zo’n grote winterstorm zoals Filomena?
Meteored
Opnieuw een scenario zoals de storm Filomena voor Spanje is onwaarschijnlijk maar niet onmogelijk, stelt Meteored. Zowel Filomena als de storm Gloria waren vanuit klimatologisch oogpunt buitengewoon. Dat maakt het erg onwaarschijnlijk dat er deze winter weer iets soortgelijks staat te gebeuren, op zijn minst niet in dezelfde gebieden. Met de steilere rimpelingen die de afgelpen jaren in de jetstream zijn waargenomen, kan echter geen scenario volledig worden uitgesloten.
Jorge Rey
De jonge weerkundige geeft volgens Antena 3 nu aan dat de geschatte datum waarop een andere soortgelijke storm zou kunnen plaatsvinden 24 januari zou zijn. Houd deze datum dus in de gaten want Rey was een van de eersten die een jaar geleden waarschuwde voor de komst van de storm Filomena in Spanje. Bovendien voorspelde hij in oktober al dat de eerste sneeuw aan het einde van november te verwachten was.
AEMET
Volgens het nationale meteorologische instituut AEMET is de kans dat een storm van de omvang van ‘Filomena’ zich in 2022 zal herhalen “zeer laag, ongeveer 1%”, aangezien deze “extreme verschijnselen” zich “elke lange periode” voordoen “en “op een buitengewone manier.” “Hoewel het onmogelijk is om op lange termijn een extreme episode zoals ‘Filomena’ te voorspellen, zijn stormen met deze kenmerken zeer onwaarschijnlijk en wordt geschat dat hun terugkeerperiode ongeveer 100 jaar is”, zegt Rubén del Campo, meteoroloog bij de AEMET.