Een bevrucht kwalleneitje zet zich doorgaans vast op de zeebodem en groeit uit tot een poliep: een soort steeltje met tentakels waarmee het plankton vangt. Als de tijd rijp is laat het bovenste deel van de poliep los en vormt zich de bekende vrijzwemmende kwal- of meduse. De kwallen worden al vrij snel geslachtsrijp en gaan in de regel dood nadat ze voor nageslacht hebben gezorgd. T. Dhornii niet, de Benjamin Button onder de kwallen kan er onder bepaalde omstandigheden voor kiezen om van vrijzwemmende kwal terug te keren naar de beginfase van ‘poliep’.
Wetenschappelijke doorbraak
Een Spaans team van wetenschappers aan de Universiteit van Oviedo heeft het genoom (de complete genetische samenstelling) van T. Dhornii in kaart gebracht. Hierdoor kwam eindelijk zich op de belangrijkste factoren die de ‘biologische onsterfelijkheid’ van het glibberige diertje verklaren.
Bekijk ook: Lekker dagje naar het strand? Kijk uit voor kwallen!
Deze wetenschappelijke ontwikkelingen bieden perspectief en geven mogelijk antwoord op vragen over ouderdomsziekten bij de mens. Volgens Carlos López-Otrín, onderzoeksleider en hoogleraar moleculaire biologie, is ‘de studie zeker geen zoektocht naar menselijke onsterfelijkheid, maar juist naar het begrijpen van ‘celplasticiteit’: het vermogen van cellen om kenmerken van andere cellen aan te nemen’. López-Otrín voegt toe dat we dankzij dit onderzoek mogelijk meer te weten komen over verouderingsziekten bij de mens.
Het onderzoek, dat onder meer gefinancierd werd door meerdere vooraanstaande Spaanse instituten, is inmiddels ook gepubliceerd in het Amerikaanse wetenschappelijk tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences.
Vergelijkend onderzoek tussen T. Dhornii en de mens
Door de DNA-code van het kwalletje te ontrafelen, brachten de onderzoekers de genen in beeld die kenmerkend zijn voor de onsterfelijkheid van T. Dhornii. Het gaat om genen die in verband worden gebracht met de reparatie en replicatie van DNA en de bescherming van chromosomen. Deze genen beïnvloeden processen die bij de mens te maken hebben met de levensduur en met gezond ouder worden. Voor T. Dhornii geldt dat een ingewikkeld genetisch proces dat transdifferentiatie heet, het kwalletje in staat stelt om de eigen cellen van samenstelling en functie te laten veranderen. Hierdoor kan ie zich cyclisch verjongen en transformeren van een vrijzwemmende kwal tot een poliep.
Een complex samenspel
Volgens Maria Pascual-Torner, postdoctoraal onderzoeker op de afdeling Moleculaire Biologie, is er niet zozeer sprake van één reden die het verjongingssucces van de kwal verklaart. ‘Het is een combinatie van factoren, een synergetisch samenspel die de kwal tot deze opmerkelijke transformatie in staat stelt’.