Dit weekend gaan Andalusiërs de straat op om te demonstreren voor betere publieke gezondheidszorg. Onder het motto ‘Kom in actie voor je gezondheid’ komen de Mareas Blancas (witte golven), zoals demonstraties voor een betere zorg worden genoemd, in beweging. In de acht provinciehoofdsteden worden manifestaties gehouden, waarbij de stad Cádiz de spits al op zaterdag afbeet.
De protesten van de Andalusiërs voor een betere publieke gezondheidszorg komen op een moment dat het kabinet van de Andalusische president Juanma Moreno onder juridische struk staat. De directeur van zijn Andalusische Gezondheidsdienst (SAS) moet zich voor de rechter verantwoorden over vermeende ambtelijke misdragingen. De oppositiepartijen, met name de PSOE, beschuldigen de regering Moreno ervan tussen 2021 en 2023 ongeveer 300 miljoen euro aan noodcontracten te hebben toegekend zonder de vereiste transparantie en wettelijke procedures. Daarnaast wordt Moreno bekritiseerd voor het vermeende fraccioneren van contracten binnen de Andalusische Gezondheidsdienst (SAS), waarbij grote contracten zouden zijn opgesplitst om onder de drempelwaarden te blijven die openbare aanbestedingen vereisen. Hiermee zouden bepaalde bedrijven zijjn bevoordeeld en de concurrentie omzeild.
Onvoldoende zorg en lange wachtlijsten
De Andalusiërs, samenkomend in de mareas blancas, beschuldigen de regering van Moreno ervan de publieke gezondheidszorg bewust te verzwakken ten gunste van de particuliere sector. “Er ontstaat een zorgsysteem voor rijken”, klonk het deze week tijdens een persconferentie. De beweging hekelt vooral de ‘verzadiging’ van de eerstelijnszorg, vooral op het platteland, en de lange wachttijden voor medische hulp. “De wachtlijsten zijn nu zo lang dat ziektes bij sommige patiënten verergeren of zelfs dodelijk worden door een gebrek aan tijdige zorg,” stellen zij. De Andalusische regering zou de situatie bewust verslechteren om de particuliere gezondheidszorg te bevoordelen. Ze wijzen op de groeiende invloed van private zorginstellingen, vaak in handen van multinationals. Die krijegn steeds meer van het publieke budget toegeschoven onder het mom van ‘publiek-private samenwerking’.
Wat eisen de demonstrerende Andalusiërs?
De protesten zijn bedoeld om aandacht te vragen voor deze “ernstige verslechtering van de publieke gezondheidszorg”. De beweging eist onder meer een verhoging van het aantal medewerkers in gezondheidscentra en ziekenhuizen, een einde aan het overhevelen van publieke middelen naar de particuliere zorg, en een actieve rol voor burgers in het besluitvormingsproces. Daarnaast hebben ze een wetsvoorstel ingediend bij het Andalusische parlement voor een volledig publieke gezondheidszorg, ondersteund door ruim 40.000 handtekeningen.
Nieuwe investeringen in de gezondheidszorg
Terwijl de kritiek steeds luider klinkt, blijft de Andalusische regering investeren in de gezondheidszorg. De Junta de Andalucía heeft recent aangekondigd bijna 1 miljard euro extra in de publieke zorg te injecteren. Dat komt neer op een stijging van 6,92% van het budget. Het totale budget voor de gezondheidszorg in 2025 bedraagt 15, 25 miljard euro, goed voor 31% van de totale regionale begroting. Dit betekent een uitgave van 1.765 euro per inwoner, een toename van 4,1% ten opzichte van 2024.
De Andalusische minister van Gezondheid, Rocío Hernández, benadrukt in dit verband de “ongekende betrokkenheid” van de regering voor de publieke gezondheidszorg. Volgens Hernández zijn dit de hoogste investeringen ooit in de geschiedenis van Andalusië. Daarbij legt de regioregering een sterke focus op de meest kwetsbare groepen en het verbeteren van de zorgomstandigheden. Kabinet Moreno investeert onder andere in meer personeel, met 7.000 extra medewerkers, en in infrastructuur met 572 miljoen euro, waarvan 435 miljoen voor verbeteringen aan ziekenhuizen en 126 miljoen voor eerstelijnszorg.
Kritiek van oppositie en vakbonden
Ook na de aangekondigde inversteringen blijven oppositiepartijen en vakbonden kritisch. Zij beschouwen het budget als “onvoldoende” en waarschuwen dat de publieke gezondheidszorg nog steeds ondergefinancierd blijft. Vakbonden, waaronder CCOO, Satse, CSIF en UGT, bekritiseren de regering voor het “niet nakomen van beloftes” aan zorgverleners. Verder wijzen ze op het risico van verdere privatisering en kwaliteitsverlies.