Elize van Loon
In de Zuid-Spaanse provincies Jaén en Córdoba groeit de weerstand tegen de aanleg van grootschalige zonneparken. Boeren vrezen dat deze projecten hun eeuwenoude olijfboomgaarden vernietigen en daarmee hun bron van inkomsten. Alleen al in de provincie Jaén staan 25 van deze zonneparken op de planning, waarvan acht in de gemeenten Lopera, Arjona en Marmolejo.
De bedrijven Greenalia Power en FRV Arroyadas leiden deze projecten, waarbij al stukken land zijn onteigend en olijfbomen zijn gekapt. Volgens het Campiña Norte Platform, een organisatie die getroffen boeren en andere belanghebbenden samenbrengt, zullen deze praktijken doorgaan. De organisatie voorziet dat in de regio ongeveer 1.000 hectare productieve landbouwgrond zal verdwijnen, met het verlies van ruim 100.000 olijfbomen als gevolg.
Boeren luiden de noodklok
Veel boeren voelen zich machteloos en vrezen voor hun toekomst. “We evolueren naar een samenleving waarin enkelen veel hebben en velen steeds minder,” zegt een lokale boer. “Ons land wordt afgenomen en gegeven aan bedrijven met gigantische kapitaalbelangen.”
De getroffen boeren organiseren protesten en verzamelen handtekeningen om hun stem te laten horen. Via de campagne ‘Red de honderdjarige olijfbomen van Lopera van het kappen voor de bouw van zonnepanelen’ zijn al meer dan 80.000 handtekeningen overhandigd aan het parlement van Andalusië.
Petitie tegen het kappen van olijfbomen voor zonneparken succesvol
Op 13 mei trokken leden van SOS Rural en het Campiña Norte Platform naar een plek waar olijfbomen zullen worden gekapt. Om het probleem onder de aandacht te brengen, ketende een activist zich symbolisch vast aan een boom. “Dit is veel meer dan een verlies van bomen, dit is het verlies van identiteit en traditie,” zegt een woordvoerder van het platform.
Zonneparken versus landbouwgrond
De Andalusische regering, in het bijzonder het ministerie van Duurzaamheid en Milieu, heeft de zonneparkprojecten goedgekeurd en de aanvragen voor de Verklaring van Openbaar Nut verwerkt. Dit betekent dat, als een ontwikkelaar en de eigenaar geen akkoord bereiken, het land onder publieke rechtvaardiging kan worden onteigend.
Het regionale ministerie van Landbouw stelt dat onteigening slechts in 0,88 procent van de gevallen voorkomt, waarvan de helft recht van overpad betreft. Het Campiña Norte Platform betwist deze cijfers en stelt dat veel landeigenaren een huurovereenkomst tekenden uit angst hun land permanent te verliezen. “Dit is geen vrijwillige overeenkomst, maar pure dwang,” schrijven ze in een brief aan minister Ramón Fernández-Pachecho Monterreal.
Boeren teleurgesteld na gesprek met de overheid
Op 22 mei spraken vertegenwoordigers van SOS Rural en het Campiña Norte Platform met Andalusische beleidsmakers, waaronder minister Jorge Paradela en energie-expert Manuel Larrasa. Zij uitten hun bezorgdheid over de impact van de zonneparken op de landbouw.
“Onze dorpen dreigen in verval te raken,” zegt Rafael Alcalá van het Campiña Norte Platform. Volgens Natalia Corbalán van SOS Rural was de bijeenkomst teleurstellend: “We zijn gehoord, maar er is geen enkele toezegging gedaan.” Volgens Alcalá beroept de overheid zich op nationale en Europese wetgeving om de aanleg van de zonneprojecten door te zetten. “Ze zeggen dat dit essentieel is voor Andalusië, maar het laatste wat de minister ons vertelde was dat zonne-energie ‘de nieuwe olie van Andalusië’ is. Dat baart mij zorgen.”
“We blijven vechten”
SOS Rural en het Campiña Norte Platform pleiten voor een nieuwe regionale wet die landbouwgrond beter beschermt tegen niet-agrarisch gebruik, zoals energie-installaties. Ook willen ze dat zonneparken op aangetaste bodems worden gebouwd in plaats van op vruchtbare landbouwgrond.
Ondanks de teleurstellende reactie van de overheid, geven de boeren hun strijd niet op. “Olijfboomgaarden zijn niet zomaar bomen, ze zijn geschiedenis, identiteit en de toekomst van onze regio,” zegt een activist. “We zullen blijven vechten.”
Bronnen: El PAÍS, Infobae.com