Else Beekman
Binnen enkele dagen hebben meer dan 41.000 mensen een petitie ondertekend tegen de geplande kap van olijfbomen in de provincie Jaén. In de dorpen Lopera, Arjona en Marmolejo dreigt een eeuwenoud cultuurlandschap te verdwijnen voor de aanleg van megazonneparken.
In Lopera, een dorp in de provincie Jaén, groeit de onrust over de geplande kap van olijfbomen voor de aanleg van megazonneparken. Volgens de actiegroep SOS Rural dreigen tot 100.000 olijfbomen, waarvan duizenden eeuwenoud, te verdwijnen uit het landschap van de Campiña Norte.
De geplande zonneparken worden ontwikkeld door onder meer Greenalia en het Saoedisch gefinancierde FRV Arroyadas. De Junta de Andalucía heeft hiervoor toestemming verleend op basis van de Spaanse wet op gedwongen onteigening uit 1954. Daardoor kunnen de gronden, zelfs tegen de wil van de eigenaren, worden ingenomen. SOS Rural stelt dat bewoners vaak pas merken dat hun land is toegewezen aan een project wanneer de graafmachines al arriveren.
De energietransitie mag niet ten koste gaan van wat al duurzaam is. Deze olijfbomen slaan CO₂ op, ondersteunen biodiversiteit én bieden werk aan lokale families. Dit is geen vooruitgang, dit is een ecologische en economische onrechtvaardigheid. Sinds wanneer betekent ‘groen zijn’ en ‘de planeet redden’ dat we eeuwenoude groene olijfbomen moeten kappen om ze te vervangen door platen van aluminium, glas en plastic?”
Handtekeningenactie groeit naar 41.000 steunbetuigingen
Binnen enkele dagen wist SOS Rural via haar website meer dan 41.000 handtekeningen te verzamelen. De petitie werd met spoed georganiseerd om op tijd aangeboden te worden aan het Andalusische regiobestuur, dat op woensdag 14 mei opnieuw bijeenkomt. De initiatiefnemers hopen dat de druk vanuit de samenleving voldoende is om de huidige plannen te herzien. Ze zeggen minstens 45.000 handtekeningen nodig te hebben in een laatste poging om de aanleg van de zonneparken in huidige vorm te stoppen.
Cultureel én ecologisch erfgoed op het spel
De regio Jaén staat bekend als de grootste olijfproducerende regio ter wereld en de olijfgaarden van Lopera maken daar traditioneel deel van uit. Het gebied dreigt een Unesco-nominatie te verliezen voor het “Landschap van de Andalusische Olijfgaarden” vanwege gebrekkige bescherming door overheden. Het kappen van olijfbomen in Lopera zou een nieuw dieptepunt betekenen, vrezen critici.
Feiten en cijfers volgens factcheckers
Volgens de Spaanse factchecksite Maldita.es gaat het bij de plannen van Greenalia om zeven zonneprojecten in de gemeenten Lopera, Arjona en Marmolejo. Deze projecten beslaan in totaal 554 hectare en zullen naar schatting van het bedrijf zelf geen 100.000, maar 35.932 olijfbomen doen verdwijnen: 35.550 voor de zonnepanelen zelf en 382 voor bijbehorende infrastructuur.
De vaak genoemde 100.000 bomen is een ruwe schatting van een tegenplatform (Campiña Norte), gebaseerd op verwachte projectgrootte en olijfboomdichtheid. Die berekening gaat uit van 880 hectare en circa 100 bomen per hectare. De officiële documenten bevestigen echter noch deze omvang, noch dit aantal.
De gronden worden onteigend op basis van de Spaanse wetgeving inzake ‘openbaar nut’, waarbij eigenaren een financiële compensatie ontvangen. Alle projecten – op één na – zijn officieel als van openbaar belang verklaard, na een openbaar inspraakproces. De hoogte van de vergoeding (het zogenoemde ‘justiprecio’) hangt af van factoren zoals de leeftijd en productiviteit van de bomen, en de marktwaarde van het perceel.