De waterreserves waren eind juli al 33% lager dan 10 jaar geleden, en het regent nog steeds niet en dat gaat het voorlopig naar verwachting ook niet substantieel doen. Diego Juste, woordvoerder van boerenvakbond UPA, waarschuwt dat dit slechts de druppel is die de emmer vol met “problemen” doet overlopen. De inflatie, zegt hij, heeft de landbouwsector zwaar getroffen.
Geen geld meer voor basisproducten
Met de droogte van nu zouden de prijzen nog verder kunnen stijgen. “Er wordt minder geproduceerd, dus komt er minder voedsel op de markt en dat drijft de prijzen og verder op”. José Roales, graanboer en voorzitter van de Provinciale Agrarische Kamer van Zamora, geeft toe dat hij “met het risico demagogisch te klinken” bang is dat er een tijd zal komen dat veel mensen zelfs basisproducten niet meer kunnen kopen.
Roales berekent dat hij dit jaar al 70% minder heeft geoogst “dan in een normaal jaar”. Hij verzekert dat hij “met verlies” verkoopt vanwege de hoge prijs van de aanplant en dat hij als dit zo doorgaat zijn zaak moet opdoeken. Een beslissing waar ook veeboeren van wie hun dieren niet op de gortdroge velden kunnen grazen, nu al voor staan. Dat zal de prijskaartjes nog verder opdrijven.
Oorlog in Oekraïne
De problemen voor de agrarische sector volgen elkaar de laatste tijd zonder onderbreking op. Bij de steeds kleinere oogsten door buitengewone weersomstandigheden als gevolg van de klimaatverandering en de steeds hogere kosten door de duurdere energie kwam in februari ook de oorlog in Oekraïne. “We waarschuwen al een jaar voor de komst van een perfecte storm”, zegt de UPA-woordvoerder.
De oorlog in Oekraïne heeft er bijvoorbeeld mede voor gezorgd dat de consumentenprijsindex (CPI) op jaarbasis in juli 10,8% was. Voor boeren stegen bovendien de kosten van granen, voer en meststoffen als gevolg van de internationale sancties tegen Rusland. Tel daarbij de hoge brandstofprijzen op: de prijs voor landbouwdieselolie is in een jaar tijd verdrievoudigd en minerale meststoffen voor de voedselproductie stegen met 60 tot 70%.
Het gebrek aan regen, 26% onder de normale waarden, heeft geleid tot het afsluiten of beperken van de watervoorziening in honderden gemeentes in regio’s als Catalonië, Galicië en ook lokaal in Andalusië. Die beperkingen hebben ook gevolgen voor de landbouw en veestapel, die bijna uitsluitend voer moet eten tegen exorbitante prijzen.
Meest getroffen zijn granen, olijfbomen, zonnebloemen en maïs
In termen van droogte zijn de boeren die alleen regenwater gebruiken, degenen die de grootste verliezen lijden. Een van de belangrijkste gewassen die zij verbouwen zijn granen, die ook het meest worden getroffen door de intense hitte. De boeren voorspellen een daling van hun oogst van 20 tot 40%, afhankelijk van het gebied in Spanje waar ze zijn gevestigd.
Tegenvallende olijfoogst
Evenzo kan de campagne voor olijvenoogst erg gaan tegenvallen. Boeren voorspellen een aanzienlijke daling van de oogst. In Andalusië waarschuwde vertegenwoordiger van olijfboeren José Luis Oropesa op TVE dat de prijs met 50% zal stijgen. Dit zal bovendien gevolgen hebben voor de arbeidsmarkt aangezien er minder arbeid nodig zal zijn voor de oogsten.
Als de droogte de komende weken aanhoudt, kan de watervoorziening voor geïrrigeerde gewassen zoals zonnebloemen en maïs worden afgesloten, waarschuwen experts. “Er wordt een zeer gecompliceerd jaar verwacht voor de volgende aanplant en veel boerderijen hebben zeker liquiditeitsproblemen”, klaagde Fatas.
Ander voedingspatroon
De voerprijzen voor veeboeren zijn gestegen met 30 tot 40%, maar die verhogingen worden niet gecompenseerd met wat de producten later waard zijn. Daarom overwegen veel boeren stuks vee te verwijderen of zelfs helemaal te sluiten. Bovendien waarschuwt de voorzitter van de Agrarische Vereniging van Jonge Boeren (Asaja), Pedro Barato, dat “er al vee wordt geslacht”, mede vanwege de behoefte aan water voor de dieren.
Met minder productie is er ook minder voedsel. Dat wat er is wordt duurder. Dat kan invloed gaan hebben op ons eetpatroon. “Dan gaat het niet alleen om dure producten zoals vlees, we zouden ook meer moeite kunnen hebben met het kopen van peulvruchten, groenten en fruit”, voegt Javier Fatás toe. Hij is boer en lid van de vakbond UAGA-COAG.
Volgens de woordvoerder van de Union of Small Farmers and Ranchers (UPA), Diego Juste, is het werk van de landbouwsector “noodzakelijker dan ooit”. Daarom, zegt hij, “moeten we weerbaarder worden”, maar ze kunnen het niet alleen. “Overheidsdiensten moeten boeren en veeboeren beschermen om ervoor te zorgen dat niemand achterblijft”, stelt hij.
Hulp nodig op lange termijn
In het verlengde hiervan legt Pedro Barato op TVE uit dat het goed naleven van de voedselketenwet veel problemen in de sector zou kunnen verlichten. Er moeten inspecties worden ingesteld om ervoor te zorgen dat boeren minimaal hun productiekosten krijgen vergoed. Ook moet het ministerie van Landbouw hulp bieden op lange termijn en niet voor twee of drie komende maanden.
Heroverweging landbouwbeleid nodig
Bovendien moet met strategieën voor efficiëntere irrigatie en het promoten van projecten om zaden te zoeken die geschikter zijn voor de nieuwe omstandigheden worden ontwikkeld. Uiteindelijk “is het een kwestie van het heroverwegen van het landbouwbeleid, het promoten van de primaire sector en deze geen spaken in het wiel steken”, besluit Barato.