Else Beekman
Een aanvaring tussen Nederlandse fietstoeristen jonge inwoners van Valencia heeft tot felle reacties op sociale media geleid en de discussie over overtoerisme weer aangewakkerd. Het incident vond plaats in het historische stadscentrum en legt opnieuw de spanningen bloot tussen bewoners en toeristen in de populaire Spaanse stad.
Een groep Nederlandse toeristen probeerde op zondag per fiets een smalle straat in Ciutat Vella te doorkruisen. Op dat moemnt vond daar een lokale protestbijeenkomst plaats. De deelnemende jongeren versperden de doorgang voor de fietstoeristen waarop de sfeer snel escaleerde. Er onstonden scheldpartijen, fietsen werden omgegooid en de sfeer werd snel agressief. In de video die op sociale media circuleert, schreeuwen de bewoners “fuera, fuera” (wegwezen!), waarop de toeristen in het Engels en Nederlands reageren met onder meer “fuck you”.
Valencia eerste stad ter wereld die ecologische voetafdruk van toerisme meet
Volgens ooggetuigen aangehaald in de regionale krant EMV-Levante namen de toeristen deel aan een georganiseerde fietstocht door het oude centrum. Ze reden allemaal op dezelfde fietsen. Onder hen bevonden zich ook ouderen. Toen de sfeer grimmig werd, stapten de meesten af om lopend de situatie te verlaten. Ze waren zichtbaar geschrokken en meden elke verdere confrontatie. Andere ooggetuigen vertellen dat ze bij hun vertrek ook spottend werden nagezwaaid met kushandjes en gebaren door deelnemers van de bewonersgroep.
Achtergrond: protest tegen gentrificatie
Het incident vond plaats terwijl de activistische bewonersgroep ‘Entrebarris’ actie voerde tegen de ontruiming van een sociaal centrum Ca la Caixeta. Dit centrum vormde jarenlang dé plek voor culturele en buurtgerichte activiteiten in een wijk die volgens de groep steeds meer onder toeristische druk te lijden heeft. De bewoners verklaarden dat de toeristen “noch wilden afstappen, noch hun snelheid verlagen” toen zij de straat met de protesterende bewonersgroep wilden doorkruisen. Daarop begonnen de aanwezige buurtbewoners ’tourists go home’ te scanderen.
De organisatie benadrukt in EMV-Levante dat de echte problemen in de stad niet worden veroorzaakt door problemen als deze, maar bij structurele zaken zoals het gebrek aan betaalbare woonruimte. Ook het feit dat de openbare ruimte dagelijks volloopt met toeristen en dat steeds meer buurten commercieel worden uitgebuit baart hen zorgen.
Volgens de Spaanse krant El Español was de bewonersdemonstratie heel kleinschalig en niet officieel aangemeld.
Felle reacties op sociale media
De aanvaaring tussen de Nederlandse fietstoeristen en bewonersgroep veroorzaakte een stortvloed aan felle reacties op sociale media. Sommige gebruikers bekritiseren het gedrag van de toeristen en eisen strengere regulering. Eentje schreef: “Dit is geen Rotterdam. In Valencia kun je niet zomaar overal fietsen.” Anderen spraken juist hun afschuw uit over het gedrag van de lokale jongeren en benadrukten dat toeristen welkom zouden moeten zijn in de stad.
Wat wel regelmatig in de reacties terugklinkt is de oproep dat Nederlandse gidsen en touroperators hun klanten beter moeten informeren over lokale gebruiken en regels. Duidelijk is dat het incident het debat over toerisme opnieuw heeft aangewakkerd en de focus weer legt op het wankele evenwicht tussen toerisme als economische motor én bedreiging voor het dagelijks leven van de Valencianos.
Maatregelen onvoldoende?
Net als ander populaire Spaanse bestemmingen zoals Barcelona en Palma de Mallorca, probeert ook Valencia al langer het overtoerisme in goede banen te leiden. Vorig jaar introduceerde de gemeenteraad een ‘decálogo’, een gedragscode voor gidsen en toeristische groepen. Hierin staan onder meer richtlijnen voor kleinere groepen, het vermijden van luidsprekers en het kiezen van alternatieve routes om drukte te spreiden. De gedragscode blijkt tot nu toe weinig effect te hebben. Het voorval van zondag onderstreept voor velen dat vrijwillige aanbevelingen niet volstaan.
Voor Valencia is toerisme een belangrijke economische pijler, maar de balans wordt steeds wankeler. Bewoners willen niet dat hun stad verandert in een duur pretpark. Daarom is het voor bezoekers steeds belangrijker zich bewust te blijven van de lokale context waarin zij hun vakantie of weekendje weg doorbrengen.
Zoals iemand treffend samenvatte: “Toeristen mogen genieten, maar wij willen hier leven.”
Bronnen: Levante-EMV, El Español, Diario Socialista
Valencia gaat overtoerisme te lijf met nieuwe maatregelen