Else Beekman
Spanje ziet deze week het eerste extreme warmte-event van het jaar tegemoet. Volgens het Spaanse meteorologisch instituut Aemet bereikt de temperatuur in sommige regio’s waarden die eerder thuishoren in het heetste deel van de zomer, juli of augustus. In steden als Sevilla en Córdoba worden augustustemperaturen tot 42 graden verwacht, uitzonderlijk voor eind mei.
De Spaanse klimatoloog Samuel Biener vat het fenomeen kernachtig samen:
Deze week breekt er midzomerse hitte uit in Spanje, gevolgd door mogelijk stevige onweersbuien
Augustustemperaturen in de lente
De oorzaak van deze vroege hittegolf is een combinatie van hoge druk, een zeer warme luchtmassa afkomstig uit Noord-Afrika, intense zonnestraling en stof in de atmosfeer (calima). Vanaf woensdag wordt bovendien de vorming van een dana (koude lucht op hoogte) verwacht tussen de Canarische Eilanden en de Golf van Cádiz.
Hoewel een dana op zich juist afkoeling kan brengen, voert de bijbehorende zuidelijke luchtstroming in dit geval warme, droge lucht met stof uit Noord-Afrika mee. Deze warme luchtmassa komt eerst over Andalusië en de Alboránzee en trekt daarna over het binnenland. Daardoor kunnen de temperaturen lokaal 5 tot 10 graden hoger dan normaal uitvallen.
Volgens Biener is het effect van deze luchtmassa uitzonderlijk:
De luchtmassa die ons bereikt, is voor de tijd van het jaar ongewoon warm
Hij wijst erop dat de waarden “tussen donderdag en zaterdag behoren tot het percentiel 95”, oftewel de warmste 5% ooit gemeten in deze periode.
Waar wordt het het warmst?
De hoogste temperaturen worden deze week gemeten in:
- Córdoba en Sevilla (dal van rivier Guadalquivir): maxima tot 42 graden
- Laagst gelegen deel van de rivier Guadiana in Extremadura: tot 39 graden
- Valleien van de rivieren Ebro en de Taag: tot 37 graden
- Noordelijke deel van de hoogvlakte: lokaal 35 graden
- Balearen (vooral Mallorca): ruim boven de 30 graden
Uitzondering op de hitte vormen het noorden van Galicië en het Cantabrisch gebied, waar een frisse noordelijke luchtstroom zorgt voor aangenamere temperaturen. Ook de Canarische Eilanden blijven grotendeels buiten schot dankzij de alisios (passaatwinden).
Biener nuanceert dat het technisch gezien (nog) geen officiële hittegolf is:
Het is geen officiële hittegolf, maar de temperaturen zijn extreem hoog voor de tijd van het jaar
Het warmst op donderdag en vrijdag
Volgens Aemet zullen vooral donderdag 29 en vrijdag 30 mei de heetste dagen worden. De lucht blijft droog, de zon schijnt volop en de temperaturen liggen ver boven het seizoensgemiddelde. In het zuidwestelijk deel van Spanje worden ook ’s nachts tropische nachten verwacht, met minima boven de 20 graden. Vanaf zaterdag breidt dit verschijnsel zich mogelijk ook uit naar het Ebrodal en delen van het Middellandse-Zeegebied.
Biener waarschuwt:
Tussen donderdag en zaterdag zijn de temperaturen meer iets voor de hoogzomer dan voor eind mei in grote delen van Spanje.
Onzeker weer na het weekend
De hittegolf houdt aan tot zaterdag, wanneer er mogelijk enige verkoeling optreedt. Aemet meldt dat de atmosferische situatie dan instabieler wordt, met kans op meer bewolking en zelfs lokale onweersbuien, vooral in het noorden van het land. Biener benadrukt dat de overgang lokaal abrupt kan zijn.
Tussen vrijdag en zondag trekken enkele atmosferische storingen over het Iberisch Schiereiland, wat lokaal hevige onweersbuien kan veroorzaken, met risico op windstoten, hagel en stortregens.
Structureel hetere zomers in Spanje
Volgens een recent rapport van het CSIC (Spaans Wetenschappelijk Onderzoekscentrum) en twee Galicische universiteiten zullen hittegolven in Spanje tegen het einde van deze eeuw frequenter en intenser worden. Het huidige vroege warmtefront past volgens klimaatwetenschappers in die trend.
Bronnen: El País, ElDiario, Meteored
Zomer begint in Spanje: temperaturen lopen op tot 40 graden