Judith Goeree
De afgelopen jaren is het aantal daklozen dat op Spaanse luchthavens slaapt fors toegenomen. Vooral Madrid-Barajas, Barcelona-El Prat en Gran Canaria-Las Palmas worden geconfronteerd met een groeiende groep mensen die hun toevlucht zoeken in terminals. De luchthavens bieden een relatief veilige en beschutte omgeving in vergelijking met het leven op straat, waar het risico op geweld en extreme weersomstandigheden groter is.
Madrid: Verwarring en verontwaardiging over mogelijke ontruiming van 500 daklozen
Naar schatting verblijven er op Madrid-Barajas dagelijks 500 daklozen – een aantal dat in tien jaar tien keer zo groot is geworden. Voor velen van hen is de luchthaven de enige plek waar ze veilig de nacht kunnen doorbrengen.
De situatie leidde onlangs tot verwarring en verontwaardiging, nadat het stadsbestuur van Madrid aankondigde dat AENA (het Spaanse staatsbedrijf dat verantwoordelijk is voor het beheer van de meeste luchthavens in Spanje) van plan zou zijn om 500 daklozen van de luchthaven te verwijderen. De luchthavenbeheerder ontkende echter dat er sprake was van een directe ontruiming en benadrukte dat er een “waardige oplossing” moet komen voor deze mensen. De tegenstrijdige verklaringen zorgen voor onzekerheid bij hulporganisaties en de daklozen zelf, die vrezen dat ze zonder alternatief op straat belanden.
Daarnaast heeft AENA overwogen om toegangscontroles in te voeren op de luchthaven, om het aantal daklozen dat daar verblijft te beperken. Deze maatregel zou het moeilijker maken om de terminals als toevluchtsoord te gebruiken. Voorlopig is dit plan uitgesteld, in afwachting van verdere besprekingen met lokale autoriteiten en maatschappelijke organisaties.
Barcelona: Tijdelijke verwijdering van daklozen leidt tot kritiek
In Barcelona-El Prat overnachten dagelijks meer dan 100 mensen in de terminals. Recentelijk probeerde AENA een groep daklozen tijdelijk uit de luchthaven te verwijderen voor grondige schoonmaakwerkzaamheden en de handhaving van gedragsnormen. De timing van deze actie, vlak voor de start van het Mobile World Congress, leidde tot speculaties dat de maatregel bedoeld was om de luchthaven ‘op te schonen’ voor het evenement.
Vakbonden en maatschappelijke organisaties bekritiseerden de actie, noemden deze stigmatiserend en wezen op het gebrek aan structurele oplossingen. AENA ontkende dat de maatregel verband hield met het congres.
Las Palmas: Nieuwe hotspot voor daklozen
Ook op de luchthaven van Gran Canaria-Las Palmas neemt het aantal daklozen toe. De Canarische Eilanden kampen met een ernstige huisvestingscrisis, waardoor steeds meer mensen – zowel lokale inwoners als gestrande migranten – nergens anders onderdak kunnen vinden. De luchthaven biedt hen minimale bescherming tegen de hitte overdag en de kou ‘s nachts.
Illegale hostels en een falend systeem
Naast het groeiende aantal daklozen op luchthavens duiken er steeds vaker illegale hostels op, vooral in Madrid en Barcelona. Hier worden opblaasbare matrassen verhuurd tegen exorbitante prijzen aan wanhopige mensen die nergens anders onderdak kunnen vinden. De Spaanse autoriteiten proberen deze praktijken te bestrijden, maar zolang er onvoldoende betaalbare woningen en opvangplekken zijn, blijft het een winstgevende markt ten koste van de meest kwetsbaren.
Wat doet de overheid?
De Spaanse regering en lokale overheden worstelen met het probleem van de daklozen op de luchthavens. Hoewel sommige steden sociale programma’s hebben, zijn deze ontoereikend om de groeiende dakloosheid aan te pakken. Het plan om 500 mensen uit Madrid-Barajas te verwijderen zonder alternatief heeft geleid tot felle kritiek, maar een structurele oplossing blijft uit.
Maatschappelijke organisaties pleiten voor een structurele oplossing met meer sociale huisvesting en opvangcapaciteit. Zolang die ontbreekt, blijven Spaanse luchthavens dienen als schuilplaatsen voor honderden daklozen, tot frustratie van zowel luchthavens als hulpverleners.
Lees ook: Elfjarig jongetje slaapt ruim een maand met moeder op luchthaven Madrid