Iberische lynx niet langer met uitsterven bedreigd

door Else BeekmanElse Beekman
geschreven door Else BeekmanElse Beekman
lynxen beren en wolven in Spanje floreren

“Geweldig nieuws! De IUCN erkent dat de Iberische lynx niet langer met uitsterven bedreigd is en nu geclassificeerd wordt als kwetsbare soort”, aldus meldde de president van de Junta de Andalucía, Juanma Moreno, enthousiast op sociale media afgelopen donderdag.

Zijn regio Andalusië herbergt bijna 44% van de huidige populatie, die nu meer dan 2000 exemplaren telt. Twee decennia geleden waren dit er slechts 94 in heel Spanje, volgens een rapport ‘van de stichting Artemisan.

Moreno benadrukt dat dit succes te danken is aan het Life Lynxconnect-project, een transnationaal initiatief voor het herstel van de historische verspreiding van de Iberische lynx, mede gefinancierd door de Europese Commissie. De coördinator van het project, Francisco José Salcedo, heeft meerdere malen uitgelegd dat de grootste bedreigingen voor deze soort “inteelt en isolatie van andere lynxen” zijn. Desondanks is het gelukt om de populatie van de Iberische lynx in drie jaar te verdubbelen en dat er nu 450 vrouwelijke exemplaren zijn die zich voortplanten. Dit was een cruciale factor in het feit dat de soort niet langer met uitsterven bedreigd is.

Succesvolle herstelacties

In de jaren ’90 werd de Iberische lynx uitgeroepen tot de meest bedreigde diersoort ter wereld. Volgens Fundación Artemisan waren er toen minder dan 100 exemplaren verdeeld over twee kernen in Andalusië. Voorts werd in 2023 hun aantal geteld op 2021, verspreid over 14 populatiekernen (13 in Spanje en één in Portugal).

De grootste toename van lynxen op het Iberisch schiereiland vond plaats tussen 2019 en 2023: in die vier jaar verdriedubbelde de populatie bijna, van 855 naar 2021 exemplaren, met een groot aantal vrouwelijke exemplaren. Tussen de 80% en 90% van deze vrouwelijke lynxen leven in boerderijen en jachtgebieden, waar ze een waardevolle bondgenoot zijn gebleken door kleinere roofdieren zoals de vos, de steenmarter en de wezel te verdringen, wiens overpopulatie schadelijk is.

Succesvol behoud met LIFE LYNXCONNECT

Het LIFE LYNXCONNECT-programma, gestart in 2020 en lopend tot 2025, is een transnationaal initiatief gericht op het creëren van een genetisch en demografisch functionele metapopulatie van de Iberische lynx (Lynx pardinus). Dit project streeft ernaar de populatie van de Iberische lynx op lange termijn duurzaam en genetisch levensvatbaar te maken.

Doordat autoriteiten alle bestaande populatiekernen met elkaar verbinden, kunnen ze de genetische uitwisseling tussen deze populaties waarborgen. Verschillende acties helpen hierbij zoals het verbinden van de zes bestaande kernen en het creëren van twee nieuwe kernen, het genetisch beheer van de soort, het verminderen van het uitstervingsrisico, en het verbeteren van de populatiestatus. Daarnaast richt het project zich op het bestrijden van bedreigingen voor de soort en het implementeren van maatregelen voor habitatverbetering.

Het project wordt uitgevoerd in samenwerking met milieubeheerders en wegbeheerders uit Spanje en Portugal. Ook vier autonome gemeenschappen doen mee. Naast Andalusië zijn dat Castilla-La Mancha, Extremadura en Murcia.  Verder zijn niet-gouvernementele organisaties, vertegenwoordigers van de jachtsector, private bedrijven en wetenschappelijke ondersteuning van het Consejo Superior de Investigaciones Científicas – Estación Biológica de Doñana betrokken.

Het project bevordert ook maatschappelijke participatie en territoriale bewaring, en verbetert de samenwerking tussen beheerders en andere betrokkenen bij natuurbescherming en economische ontwikkeling.

Waar leven de lynxen in Spanje?

In Spanje leven de meeste lynxen in vrijheid in de eerder genoemde autonome gemeenschappen. Volgens de laatste gegevens uit 2023:

  • Andalusië heeft de grootste populatie met 755 individuen, wat 37,4% van de totale populatie van de Iberische lynx in Spanje vertegenwoordigt. Deze lynxen leven in het Nationale Park Doñana, in de Sierra Morena en in de Sierra Subbética.
  • Castilla-La Mancha volgt met 715 lynxen, wat neerkomt op 35,4% van de totale populatie. Lynxen leven in de Montes de Toledo en in de Sierra Morena, op de grens van Andalusië en Castilla-La Mancha.
  • In Extremadura zijn er 253 lynxen, wat 12,5% van de totale populatie in Spanje uitmaakt. Deze leven vooral na herintroductie in de beschermde gebieden Valle de Matachel en Río Ortiga.

Verspreiding en bedreigingen

Naast Andalusië leeft de lynx momenteel in Extremadura, Castilla-La Mancha en het zuiden van Portugal, en is recentelijk opnieuw geïntroduceerd in Murcia. In deze periode is de lynx ook getroffen door menselijke factoren, variërend van aanrijdingen tot stropen, en van kleine vallen tot klemmen die bedoeld zijn voor andere dieren, ondanks het verbod daarop.

Onlangs hebben WWF Spanje en de Asociación de Naturalistas del Sureste (ANSE) de regio Murcia opgeroepen om dringende maatregelen te nemen om het succes van de herintroductie van de Iberische lynx in de hooglanden van Lorca te waarborgen, nadat bekend was geworden dat een lynx was doodgeschoten.

Lees ook: Opmerkelijk in Spanje; lynx wandelt door dorpscentrum