In de eerste zes weken van dit jaar was er sprake van een kinkhoestuitbraak in Spanje. Er zijn in die tijd meer dan 2.500 gevallen van kinkhoest gemeld, vergeleken met 2.211 in 2023. In 2022 waren er slechts 241 besmettingen. De infectie wordt veroorzaakt door de bacterie Bordetella pertussis.
Dit blijkt uit voorlopige cijfers uit de bulletins van het Instituto de Salud Carlos III. De belangrijkste uitbraak was in Guadalajara, waar al zo’n 500 gevallen zijn gemeld. Daarnaast zijn er aanzienlijke uitbraken geweest in de provincies Barcelona, Madrid, Sevilla en Albacete.
Kinkhoestuitbraak komt in golven
Kinkhoest kent epidemische golven die om de drie tot vijf jaar optreden. De ziekte wordt gekenmerkt door een langdurige, droge hoest die meestal eindigt in kinkhoest. Daarom staat het bekend als de ‘100-dagen hoest’, hoewel het slechts 14 dagen duurt om een verdacht geval vast te stellen. “Het is geen problematische ziekte vanuit epidemisch oogpunt, maar het is wel vervelend,” zegt Javier Álvarez Aldeán, lid van de Adviescommissie Vaccin van de Spaanse Vereniging voor Kindergeneeskunde. “We hebben in ziekenhuizen geen problemen met kinkhoest zoals we hadden met RSV tot de komst van de vaccinatie”, vervolgt hij. Vooral niet na de start van de vaccinatie bij zwangere vrouwen in 2016. De eerste dosis bij kinderen wordt gegeven tussen 2 en 4 maanden, dus het vaccineren van zwangere vrouwen beschermt tijdens de eerste drie maanden van het leven van het kind.
Kinkhoest kan gevaarlijk zijn voor baby’s
De ziekte is niet helemaal ongevaarlijk. In 2016 waren er 952 ziekenhuisopnames als gevolg van Bordetella pertussis, in 2017 waren dat er 628. De trend bleef dalen tot 2021, met 62 opnames, maar in 2022 – het laatste jaar met gegevens – steeg het weer.
Een rapport over de impact van kinkhoest in Spanje tussen 2005 en 2020, schat dat 91,7% van de ziekenhuisopnames plaatsvinden bij kinderen jonger dan 1 jaar. Het aantal ziekenhuisopnames in deze leeftijdsgroep is 100 keer hoger dan bij kinderen van 1 tot 4 jaar. En 1000 keer hoger dan bij kinderen van 5 tot 14 jaar. Er werden vijftig sterfgevallen geteld in deze periode, allemaal bij baby’s jonger dan 3 maanden.
Extra boost nodig
Het rapport concludeert ook dat pertussis “een veel voorkomende ziekte blijft. Die betere vaccins nodig heeft die de circulatie van Bordetella pertussis kunnen verminderen”.
Fernando Moraga-Llop, kinderarts en woordvoerder van de Spaanse Vereniging voor Vaccinologie, legt uit dat vaccinatie tegen kinkhoest begon in 1965, Sinds het begin van de 21e eeuw wordt een “acellulair vaccin, dat slechts drie componenten van de bacterie, bevat gegeven. Het is daarom minder reactogeen, maar ook minder immunogeen. Dit betekent dat de bescherming die het vaccin biedt minder lang duurt.
Daarom beveelt de Spaanse Vereniging voor Kindergeneeskunde aan om een extra booster op 14-jarige leeftijd op te nemen in het huidige schema. Dat bestaat nu uit een eerste dosis bij 2-4 maanden, een tweede bij 11 maanden en een derde op 6-jarige leeftijd. Op dit moment biedt alleen Asturië een nieuwe booster aan op 13-jarige leeftijd.
Momenteel worden intranasale kinkhoestvaccins getest, die een betere bescherming bij een kinkhoestuitbraak zouden bieden. Maar, “het moet gezegd worden dat pertussis bij een gevaccineerd persoon meestal zwakker is dan bij een persoon die niet eerder is ingeënt”.
Epidemie dit jaar of niet?
Moraga-Llop vermoedt dat “kinkhoest dit jaar een epidemie zal worden. En dat er duizenden gevallen zullen worden gemeld. Van de klassieke ziekten, die voorkomen kunnen worden door vaccinatie, is kinkhoest een van de slechtst bestreden. Samen met de bof.”
Álvarez Aldeán gelooft dat de piek bijna bereikt is. En dat het aantal besmettingen in de niet al te verre toekomst zal beginnen af te nemen. Hij legt uit dat de controlemaatregelen tegen Covid-19 een effect hadden op andere luchtweginfecties. “Het aantal vatbare personen neemt af en zo wordt de ziekte vanzelf onder controle gehouden”.