Else Beekman
In Spanje zijn vanaf dinsdag honderdduizenden artsen opgeroepen om deel te nemen aan een vierdaagse medische staking. Ze protesteren tegen de hervorming van een verouderde wet die hun arbeidsvoorwaarden regelt. De staking loopt van dinsdag 9 tot en met vrijdag 12 december en gaat gepaard met dagelijkse demonstraties meerdere Spaanse steden.
De massale medische staking is afgekondigd door de Spaanse Confederatie van Medische Vakbonden (CESM) en de Andalusische Medische Vakbond (SMA). Centraal in het protest staat de onvrede over het ontwerp voor een nieuw ‘Estatuto Marco’. Deze wet uit 2003 regelt de arbeidsvoorwaarden van al het personeel in de Spaanse openbare gezondheidszorg. Maar artsen willen een aparte regeling die hun specifieke beroepssituatie erkent. Ze vinden dat hun werk te veel verschilt van dat van andere zorgmedewerkers.
Chaotische taferelen in ziekenhuizen Spanje door griepgolf en stakingen
Onvrede over diensten en werkdruk
Een belangrijk knelpunt voor de artsen is het dienstrooster. Volgens vakbond CESM worden de lange wachtdiensten – vaak buiten reguliere werktijden – niet gezien als overuren en worden ze ook niet extra beloond. Bovendien tellen deze uren volgens de huidige plannen niet mee voor het pensioen, iets waar veel artsen zich ernstig zorgen over maken.
De vakbond bekritiseert dat het systeem van wachtdiensten wordt gebruikt als structurele oplossing voor personeelstekorten. Ondanks dat het voorstel sommige vormen van verplichte mobiliteit beperkt, blijft er volgens CESM te veel ruimte voor het “dienstbelang”, waardoor artsen nog altijd op oneerlijke wijze kunnen worden ingezet en overbelast raken. Dit kan leiden tot werkweken van meer dan 45 uur, zonder voldoende garanties voor rust en redelijkheid.
Zorgschandaal in Spanje: wachttijden in publiek ziekenhuis bewust verlengd om meer te verdienen
Ook hekelt CESM het feit dat er nog steeds sprake is van ongelijke behandeling: artsen zouden verschillende vergoedingen krijgen voor hetzelfde werk, en leidinggevenden mogen hun functie alleen uitoefenen als ze exclusief voor de publieke sector werken. In een sector die kampt met een tekort aan professionals en een aanhoudende ‘braindrain’, noemt de vakbond dat een “contraproductieve maatregel”.
Daarom roept CESM haar leden op om zich massaal achter de staking van 9 tot 12 december te scharen. Volgens hen is het de enige manier om druk uit te oefenen op het ministerie en om te zorgen voor échte verbeteringen in de arbeidsvoorwaarden van artsen.
Verdere eisen
- Een eerlijke herindeling van hun functies (reclasificatie)
- Betere werktijden en duidelijkere regels voor diensten
- Reële vergoeding voor gewerkte uren, vooral nachtdiensten en weekenddiensten
- Vrijheid om hun werkplek te kiezen
- Mogelijkheid om werk in de publieke en private sector te combineren, iets wat nu beperkt wordt
Het conflict sleept zich al jaren voort. Het is al de derde staking in een half jaar tijd. Eerdere stakingen vonden plaats in juni en oktober. De onderhandelingen tussen het ministerie van Volksgezondheid en de vakbonden hebben al meer dan 50 bijeenkomsten opgeleverd, zonder concreet resultaat.
Breed ongenoegen binnen de zorg
Niet alleen artsen zijn ontevreden. Ook andere zorgmedewerkers, waaronder verpleegkundigen en ondersteunend personeel, hebben kritiek op het voorstel. Vijf grote vakbonden hebben zelfs een onbeperkte staking aangekondigd vanaf 27 januari 2026. Die zou elke dinsdag plaatsvinden zolang de onderhandelingen muurvast zitten.
Volgens het ministerie is het huidige wetgevend kader “verouderd” en dringend aan vervanging toe. Maar de weg naar een breed gedragen hervorming lijkt nog lang en hobbelig.
Spoedzorg gegarandeerd tijdens staking
Tijdens de stakingsdagen hebben de regionale overheden minimale bezetting ingesteld om de spoedzorg te waarborgen. Zo blijven onder meer de spoedeisende hulp, intensivecare-afdelingen en andere cruciale onderdelen zoals radiotherapie, chemotherapie en dringende operaties gewoon functioneren. In de eerstelijnszorg (huisartsenposten) worden geplande afspraken afgezegd; alleen spoedgevallen worden behandeld, en dat met sterk beperkte teams.
De vakbond Médicos Unidos liet via sociale media weten: “We betreuren de overlast die dit mogelijk veroorzaakt, maar we doen dit in het belang van de zorg die we leveren.” Ze voegden daaraan toe: “Een uitgebluste arts zorgt niet goed voor zijn patiënten. Als het zo doorgaat, verdwijnen we.”
Nieuwe wet moet privatisering publieke zorg in Spanje keren