Else Beekman
La Rioja, de bekendste wijnstreek van Spanje die bekend staat om haar fraaie natuur, staat op het punt een omstreden wet aan te nemen die deze natuur en biodiversiteit ernstig bedreigt. De wet bevat als belangrijkste wijzigingen de afschaffing van het verbod op het gebruik van glyfosaat en de opheffing van de regionale bescherming van de wolf. Volgens milieuorganisaties, zoals WWF en SEO/Birdlife, en wetenschappers is dit een flinke stap achteruit voor de natuurwaarde van de regio.
De regionale regering van La Rioja is in handen van de Partido Popular (PP) die bij de verkiezingen van 2023 een absolute meerderheid behaalde.
Glyfosaat is wereldwijd een van de meest gebruikte herbiciden. Het doodt onkruid effectief, maar de gevolgen voor het milieu en de volksgezondheid zijn controversieel. In 2015 bestempelde het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) de stof als ‘waarschijnlijk kankerverwekkend’. Bovendien wordt glyfosaat in verband gebracht met een verhoogd risico op neurodegeneratieve aandoeningen zoals Alzheimer en Parkinson.
Lees ook: 31 Procent van het Spaanse oppervlaktewater bevat glyfosaat
Daarnaast toont een onderzoek van van het Intergouvernementeel Platform voor Biodiversiteit en Ecosysteemdiensten (IPBES) aan dat glyfosaat een negatieve invloed heeft op bijen en andere bestuivers, die cruciaal zijn voor de biodiversiteit en voedselproductie. Door het gebruik van pesticiden neemt de hoeveelheid en diversiteit van de plantenbegroeiing af, zodat bestuivers minder soorten tot hun beschikking hebben.
Gemeenten zagen zelf af van gebruik van gif
Op basis van deze wetenschappelijke zorgen hebben meer dan 150 gemeenten in Spanje, waaronder in La Rioja en andere regio’s de stof op lokaal niveau verboden. Met de nieuwe wetgeving van La Rioja verliezen gemeenten in de regio nu hun bevoegdheid om glyfosaatvrij beleid te handhaven. Volgens tegenstanders betekent dit een grotere blootstelling aan schadelijke chemicaliën voor mens en natuur.
Van meer gif naar minder wolven
Minstens zo zorgwekkend vinden de milieubeschermers de verslapping van de bescherming van de Iberische wolf in La Rioja. De regio wil de soort schrappen van haar lijst van beschermde diersoorten. SEO/Birdlife zegt daarover: “De Iberische wolf blijft een ‘beschermde’ soort, aangezien hij onder de Conventie van Bern valt, die zich richt op de bescherming van wilde dieren en natuurlijke habitats.” Desondanks heeft de Europese Commissie op 7 maart voorgesteld om de wettelijke status van de wolf te wijzigen van ‘strikt beschermd’ naar ‘beschermd’. Het doel is dat EU-landen meer flexibiliteit krijgen bij het beheer van hun lokale wolvenpopulaties.
WWF benadrukt in dit verband nogmaals hoe cruciaal de rol juist is die de wolf speelt in het ecosysteem door het aantal herten en wilde zwijnen in toom te houden. Dat helpt bosgebieden gezond te houden en landbouwschade te beperken. Milieuorganisaties vrezen nu dat de afname van bescherming zal leiden tot meer illegale jacht en conflicten met boeren. Naast het feit dat dit de wolf in La Rioja bedreigt, kan dit ook een precedent scheppen voor andere Spaanse regio’s waar wolven leven om soortgelijke besluiten te nemen.
Wetenschap vs. politiek: wie wint?
La Rioja lijkt toch de economische belangen van landbouw en jacht voorrang te geven boven ecologische duurzaamheid. Milieuactivisten en natuurbeschermers roepen daarom de regionale overheid op om het voorzorgsprincipe toe te passen. “Bij twijfel over de schadelijke effecten van beleid, kies voor bescherming van mens en milieu,” stelt WWF in een recente verklaring. Ze vrezen dat de impact van deze wet op lange termijn onomkeerbaar kan zijn.