In de praktijk komt het erop neer dat het leven van Spanjaarden gemiddeld twee uur ‘achterloopt’ op dat van andere Europeanen. Zie ook het schema op de afbeelding op deze pagina. Die vertraging raakt vooral de indeling van het dagelijks leven. Dit speelt zich af rond werk, gezin en vrije tijd. Dit schrijft El Pais in een artikel naar aannleiding van een onderzoek van José María Fernández-Crehuet. Hij is professor doctor Economie op de Universidad a Distancia de Madrid en verdiepte zich in de materie en schreef een er het boek ‘La Conciliación de la vida profesional, familiar y personal. España en el contexto europeo’ over.
Minder productief
Een van de conclusies van Fernandez-Crehuet is dat Spanjaarden meer uren werken dan andere Europeanen, maar met minder resultaat. Dat wil zeggen: de productiviteit ligt vaal lager in het land. Bovendien zijn de werktijden in de praktijk vaak dramatisch voor een gestructureerd gezinsleven en dus het privéleven van de Spanjaarden.
Slecht begin van de dag
Fernadez-Crehuet vergeleek 27 indicatoren die invloed hebben op het samenleven (tijd, weer, gezin, gezondheid, werk en sociale politiek) met gegevens afkomstig van Eurostat (het Europese statistiekbureau) uit andere Europese landen. ‘Spanjaarden beginnen de dag heel slecht: Moe en met een slecht humeur omdat ze veel te laat naar bed zijn gaan. Bovendien ontbijten ze niet thuis of dat doen ze gehaast en slecht’, aldus Fernandez-Crehuet in het onderzoek.
Verlaat ontbijt onder werktijd
En dat is nog maar het begin. Eenmaal op het werk aangekomen ‘moeten we na korte tijd weer iets eten’. Dit verklaart vaak waarom kantoren tegen een uur of 10, half 11 praktisch leeg zijn en de ene na de andere werknemer na een half uur tot een uur later weer binnen komt druppelen. Dit uur dat midden op de ochtend verloren gaat, wordt aan het einde van de dag ingehaald, wat ertoe leidt dat Spanjaarden vaak tot een uur of acht ’s avonds werken.
Vier spitsuren
Spanje kent ook vier spitsuren: in de ochtend tussen 7 en 9 uur, in de middag tussen 13 en 14:30 uur, dan nog een keer na lunchtijd van 16 tot 17 uur en tot slot s’ avonds tussen 20 en 21 uur.
Omdat de werkdag in Spanje vaak in tweëen is gedeeld met een flinke pauze van een paar uur ertussen, is het aantal uren dat Spanjaarden buitenshuis doorbrengt veel groter. Zeker nu mensen vaak niet meer in hun woonplaats werkzaam zijn. Dit zorgt er weer voor dat alles opschuift: de start van de vrije tijdsbestedingen, de sluitingstijden van winkelcentra (22 uur meestal) en ook prime time televisie.’
Ooit was het anders
Volgens docente Sociale Psychologie, Sara Berbel is het niet altijd zo geweest. Ooit aten Spanjaarden – vooral zij die op het land werkten – rond 12:30 a 13 uur. Dat ze nu zo laat lunchen en dineren komt niet door het klimaat, want Grieken en Italianen met hetzelfde klimaat, kennen wel een andere dagindeling.
Lange en rigide werkdagen
Het gekke dagritme danken de Spanjaarden voornamelijk aan de voormalige en wijlen dictator Francisco Franco. Tijdens de industriële revolutie onstonden er in veel Europese landen uiterst lange en rigide werktijden. Na de Tweede Wereldoorlog zagen veel landen hier echter vanaf doordat ze tot inzicht kwamen dat dergelijke arbeidsomstandigheden op lange termijn niets opleverden. Spanje bevond zich in die tijd net in de greep van het dictatoriale regime van Franco, waardoor het land geïsoleerd raakte en de modernisering werd lamgelegd.
Klok gelijk met Duitsland
Bovendien had Franco tijdens de Tweede Wereldoorlog in 1940 als sympathisant van Hitler de klok gelijkgesteld met die van nazi-Duitsland, zodat het land leeft in een andere tijdzone (GMT+1) dan waarin het gelegen is, namelijk dezelfde als Groot-Brittannië en Portugal (GMT+0). Zo zijn de zonsopkomst en zonsondergang in Spanje later dan in de omringende laten.
Twee banen
In die tijd waren veel Spanjaarden vanwege grote armoede genoodzaakt twee banen aan te nemen. Zo gebeurde het vaak dat een bankemployee bij de bank werkte van 9 tot 15 om vervolgens na de lunch bij een lokaal adviesbureau aan de slag te gaan tot 20 uur. Daardoor schoof het avondeten in veel gezinnen ook steeds meer op. ‘Het gezin at niet vóórdat hij weer thuis was’, aldus Berbel.
Afschaffen zomertijd is eerste begin
Fernandez-Crehuet argumenteert verder dat als Spanje niet meedoet aan de zomertijd het land in elk geval een half jaar dichterbij de ‘eigen’ tijd leeft, zodat enkele gewoontes aangepast kunnen worden met een betere kwaliteit van leven tot gevolg. Volgens Berber is 46% van de Spanjaarden om 18 uur nog aan het werk. 10% blijft dat doen tot 21 uur. Zodoende profiteren veel Spanjaarden helemaal niet van het extra uur daglicht dat de zomertijd hen zou moeten bieden.
Terug naar de geografisch gezien beste tijd zou voor Spanjaarden niet alleen een verbetering in de kwaliteit van leven betekenen, het zal ook de economie ten goede komen. Nu beginnen veel Spanjaarden met hun tweede dagdeel werk om 17 uur, terwijl Noord-Europeanen dan hun computer al uitschakelen.
Regering
Vorig jaar was het teruggaan naar GMT+0 even een onderwerp op de agenda van de toenmalige Spaanse regering van Mariano Rajoy. Nu na tien maanden radiostilte en een, door een afwezige regering – mank parlement is het de vraag of het onderwerp opnieuw ter sprake zal komen. Dat de Balearische Eilanden, de regio Valencia en Andalusië op regionaal vlak het onderwerp ‘zomertijd’ weer hebben opgerakeld, kan het wellicht weer terugbrengen naar de nationale agenda.