Judith Goeree
Barcelona heeft er een onverwachte trekpleister bij — onder de zeespiegel. Slechts een jaar na de plaatsing van vijftig kunstmatige riffen bij de Port Olímpic wemelt het er van het leven. Meer dan honderd mariene soorten hebben het nieuwe onderwaterlandschap gekoloniseerd, van nieuwsgierige octopussen tot elektrische roggen. Wat ooit een vervuilde moddervlakte was, is nu een bloeiend ecosysteem — midden in de stad.
Port Olímpic in Barcelona is uitgegroeid tot een krachtig symbool van zowel sportieve geschiedenis als ecologisch herstel. Gelegen tussen de stadsstranden Barceloneta en Nova Icària, in het district Sant Martí, werd de jachthaven begin jaren negentig aangelegd als onderdeel van de grootschalige herontwikkeling van de kustzone ter voorbereiding op de Olympische Zomerspelen van 1992. Tijdens die Spelen diende de haven als locatie voor de zeilwedstrijden.
Meer rust, veiligheid en ruimte voor natuur
In de decennia na de Spelen ontwikkelde Port Olímpic zich tot een populair recreatiegebied met bars, nachtclubs en restaurants. De haven bood daarnaast plaats aan honderden jachten en werd een toeristische trekpleister. De laatste jaren onderging het gebied echter een grote transformatie. Probleemlocaties in het uitgaansleven werden gesloten, auto’s verdwenen uit het straatbeeld en de openbare ruimte kreeg een grondige facelift. Daarmee wil de stad meer rust, veiligheid en ruimte voor natuur creëren. Beheerder BSM (Barcelona de Serveis Municipals) zet daarbij vol in op milieuvriendelijke initiatieven.
Kunstmatige riffen en herstel van biodiversiteit
In 2024 plaatste de gemeente Barcelona vijftig kunstmatige riffen in zee bij de haven. Binnen een jaar werden deze structuren gekoloniseerd door meer dan honderd mariene soorten — van octopussen en zeebrasems tot zeeanemonen en algen, en zelfs roggen. Ook de waterkwaliteit nam merkbaar toe. Het gebied is sindsdien een levend laboratorium voor biodiversiteit aan de kust.
Hoewel de zone geen nieuwe bestemming vormt voor duiktoerisme of visserij, onderstrepen experts het belang ervan voor ecologisch herstel in de Middellandse Zee. Verschillende universiteiten zijn inmiddels gestart met uitgebreid onderzoek naar de effecten van deze maatregelen op waterkwaliteit, bodemgesteldheid en onderwatergeluid.
Maritiem centrum van innovatie
Naast ecologie wil Barcelona van Port Olímpic een centrum maken voor de zogeheten ‘blauwe economie’. Innovatieve bedrijven, duurzame scheepvaart en onderzoek naar de zee spelen daarbij een rol. De haven blijft zo niet alleen een trekpleister voor bezoekers, maar ook een voorbeeld van hoe stedelijke ruimte zich kan aanpassen aan nieuwe maatschappelijke en milieudoelen.
Aanzienlijke toename van soorten in de Mar Menor