Else Beekman
Steeds meer grote steden in Spanje installeren zogenaamde toldos, ofwel schaduwdoeken, om inwoners en bezoekers te beschermen tegen extreme hitte. Madrid, Barcelona, Sevilla en Málaga lopen voorop met deze oplossing. Winkeliers en buurtbewoners in Valencia verzoeken hun gemeente met klem om dezelfde oplossing.
De zomer van 2025 belooft opnieuw extreem heet te worden. In steden als Valencia lopen de temperaturen snel op, helemaal nu het water in de Middellandse Zee ongekend warm is en daarom voor minder verkoeling zorgt. Op plekken in de stad waar het planten van nieuwe bomen geen optie is, kiezen veel gemeenten voor het ophangen van schaduwdoeken. Deze doeken, vaak in lichte kleuren en uiteenlopende vormen, filteren zonlicht en laten de wind door. Daarmee bootsen ze het effect van boomkruinen na.
Madrid installeerde dit jaar voor het eerst in 163 jaar toldos op de beroemde Puerta del Sol. In totaal zijn er 32 grote schaduwdoeken geplaatst. Vanwege de beschermde status en omdat er onder de grond een complex metro-netwerk loopt, was aanplant van bomen hier niet haalbaar. De maatregel moet de de hitte in de stad die niet voor niets als bijnaam ‘de braadpan van Spanje’ heeft, enigszins temperen.
Barcelona zet in op 194 nieuwe schaduwplekken
Ook Barcelona breidt schaduwvoorzieningen fors uit. In mei begon de gemeente met het ophangen van schaduwdoeken op maar liefst 70 locaties, waaronder speeltuinen, schoolpleinen en grote pleinen zoals Plaça del Mar. Burgemeester Jaume Collboni wil met het strategisch Pla Ombres plan tot 2027 bijna 200 nieuwe schaduwplekken realiseren, goed voor 50.000 vierkante meter beschutting. Hiervoor wordt 13 miljoen euro vrijgemaakt.
In Sevilla wordt al jaren met succes gebruikgemaakt van de toldos. Dit jaar begon de stad extra vroeg met het ophangen ervan, omdat de hitte al in april toesloeg. Maar liefst 26 straten kregen doeken, waaronder drukbezochte winkelstraten als Calle Sierpes en Calle Tetuán. De gemeente Málaga hangt al jarenlang in de hete zomermaanden schaduwdoeken op in de bekende winkelstraat Calle Larios.
Valencia debatteert over eigen schaduwplan
In Valencia roepen de Vereniging van Historische Binnenstadshandelaren en buurtcomités op tot soortgelijke maatregelen. Zij willen in drukke straten en pleinen waar geen bomen geplant kunnen worden omdat daar simpelweg geen ruimte voor is, ook schaduwdoeken plaatsen. Las Provincias schrijft dat ze deze week bespreken ze hun voorstel met burgemeester María José Catallá.
Tegelijkertijd komt politieke partij Compromís met een breder plan onder de noemer Refresca València. Dit plan omvat naast toldos ook extra bomen, watervernevelaars, zomerzwembaden in wijken en zogenaamde ‘klimaatschuilplaatsen’ voor de heetste dagen.
Schaduw als marketing en service
Andere steden koppelen de schaduwprojecten aan lokale economie en promotie. In Málaga sponsoren brouwerijen de installatie van toldos in winkelgebieden als Calle Larios. Zo profiteren ondernemers én inwoners zonder dat het de gemeente direct geld kost.
Ook kleinere plaatsen zoals Lebrija en Sanlúcar de Barrameda investeren in schaduwplekken om winkels bereikbaar te houden en het openbare leven tijdens de zomerse piekhitte draaiende te houden. In sommige dorpen, zoals Tolox, in de Sierra de las Nieves, worden zelfs prachtige kleurrijke schaduwdoeken gehaakt door bewoners.