Judith Goeree
Een groeiend aantal Spanjaarden vindt dat de strijd voor gendergelijkheid doorslaat en maakt zich zorgen over discriminatie van mannen in Spanje. Dit blijkt uit een recent onderzoek van onderzoeksbureau Ipsos. Hoewel Spanje nog steeds koploper is binnen Europa wat betreft het aantal mensen dat zichzelf als feminist beschouwt (51 procent), is dit percentage in een jaar tijd met vier punten gedaald. Daarnaast vindt 60 procent van de mannen en 43 procent van de vrouwen dat mannen inmiddels worden gediscrimineerd door de vooruitgang van gendergelijkheid.
Groeiende polarisatie rondom gendergelijkheid
Voor het onderzoek, dat werd uitgevoerd in dertig landen werden 1.000 Spanjaarden ondervraagt. De uitkomsten wijzen op een toenemende polarisatie rondom feminisme en gendergelijkheid. Dit zou deels worden aangewakkerd door extreemrechtse politieke bewegingen en online gemeenschappen waarin mannen zichzelf als benadeelden beschouwen.
Het rapport van Ipsos werd gepubliceerd in de aanloop naar Internationale Vrouwendag op 8 maart, een belangrijke dag in Spanje. 8M, zoals de dag sinds 2018 ook wel wordt genoemd, brengt jaarlijks veel mensen op de been in de strijd voor gelijkheid tussen de seksen. Uit het onderzoek komt naar voren dat Spanje op een kruispunt staat. Enerzijds noemen veel mensen zich feminist, anderzijds groeit het aantal dat vindt dat deze beweging doorslaat.
Ondanks dalende cijfers blijft Spanje het Europese land met het hoogste aantal zelfverklaarde feministen. Wel zijn er duidelijke verschillen op basis van geslacht, leeftijd en politieke voorkeur. Van de vrouwen noemt 58 procent zichzelf feminist, tegenover 44 procent van de mannen. Jongeren uit generatie Z (16-25 jaar) identificeren zich vaker met feminisme (56 procent) dan babyboomers (50 procent, 55-75 jaar). Ook is er een ideologische scheiding zichtbaar: linkse kiezers tonen zich vaker feminist dan rechtse kiezers.
Neemt discriminatie van mannen toe in Spanje?
Een meerderheid (52 procent) van de Spanjaarden is van mening dat gendergelijkheid te ver is doorgeschoten en dat mannen nu worden gediscrimineerd. Vooral onder mannen (60 procent) en ook een aanzienlijk percentage vrouwen (43 procent) heerst deze overtuiging. Dit idee wordt sterk uitgedragen binnen extreemrechtse kringen en online platforms die feminisme afschilderen als een beweging die mannen onderdrukt.
Naast geslacht spelen leeftijd en politieke voorkeur een grote rol. Millennials (26-40 jaar) en generatie X (41-54 jaar) delen deze mening het vaakst, met respectievelijk 55 en 52 procent. Onder de jongste generatie (Gen Z) en babyboomers ligt dit percentage iets lager (48 procent). Politiek gezien zijn het vooral kiezers van de extreemrechtse partij Vox (76 procent) en de conservatieve Partido Popular (60 procent) die vinden dat mannen nu de dupe zijn. Zelfs onder centrumlinkse PSOE-stemmers is dit idee bij 48 procent aanwezig, terwijl dit percentage bij kiezers van de progressieve linkse partij Sumar slechts 26 procent is.
Traditionele opvattingen over mannelijkheid blijven bestaan
Ipsos onderzocht ook of Spanjaarden vinden dat een man ‘minder mannelijk’ is als hij thuisblijft om voor zijn kinderen te zorgen. Slechts 14 procent van de bevolking is het daarmee eens, wat een daling is ten opzichte van vorig jaar (17 procent). Opvallend is echter dat jongere generaties deze opvatting vaker delen. Onder generatie Z gelooft 23 procent dat thuisblijven een man minder mannelijk maakt, tegenover slechts 4 procent van de babyboomers.
De stijging van dit idee onder jongeren valt samen met een bredere verschuiving naar rechts onder jonge mannen in Spanje. Studies wijzen uit dat de normalisering van antifeministische retoriek in de politiek en media hier een grote rol in speelt. Een analyse van 8,5 miljoen berichten op X (voorheen Twitter) in 2024 door adviesbureau LLYC toonde bijvoorbeeld aan dat antifeministische standpunten inmiddels domineren: meer dan de helft van de berichten over gendergelijkheid zijn kritisch tegenover feminisme.
Gendergeweld
Ipsos vroeg ook of gendergerelateerd geweld vaker voorkomt bij mannen of vrouwen. De meerderheid (67 procent) erkent dat vrouwen hier vaker slachtoffer van zijn. Dit is in lijn met de Spaanse wet, die dit als structureel probleem erkent. Toch vindt bijna een kwart (24 procent) dat mannen en vrouwen ‘in gelijke mate’ slachtoffer zijn. Bovendien denkt 4 procent zelfs dat mannen vaker slachtoffer zijn dan vrouwen. Vooral onder Vox-stemmers is het aandeel dat erkent dat vrouwen vaker slachtoffer zijn lager: slechts 47 procent.
De resultaten van het Ipsos-onderzoek laten zien hoe de discussie over gendergelijkheid in Spanje steeds meer polariseert. Waar sommige groepen zich nog altijd sterk identificeren met feminisme, groeit tegelijkertijd de overtuiging dat de strijd voor gelijkheid ten koste gaat van mannen.
Lees ook: Huiselijk geweld: 10 vrouwen vermoord in 15 dagen