Elize van Loon
In Spanje groeien meer dan 375.000 kinderen tussen de 6 en 13 jaar grotendeels alleen op. Ze hebben hun eigen huissleutels en brengen uren zonder toezicht door. Niet omdat ouders dat willen, maar omdat er simpelweg geen andere optie is—door geldzorgen, tijdgebrek of het ontbreken van een sociaal vangnet.
Dit blijkt uit het recente rapport ‘Niños de la llave 3: la vida empantallada’ van kinderrechtenorganisatie Educo. Het onderzoek baseert zich op 2.316 gezinnen verspreid over heel Spanje.
Digitale eenzaamheid groeit in de zomer
Volgens adjunct-directeur Guiomar Todó heeft eenzaamheid onder kinderen een nieuwe vorm aangenomen. Die verplaatst zich naar de digitale wereld. In de zomervakantie verergert dit, omdat de structuur ontbreekt. Ouders zijn aan het werk en er zijn weinig betaalbare activiteiten. Schermen nemen het over.
Kinderen brengen steeds meer tijd online door. Dit geldt niet alleen doordeweeks, maar ook in het weekend. Ze gebruiken vaak meerdere apparaten tegelijk.
Jong een mobiel, later een sleutel
Gemiddeld krijgen kinderen hun eerste smartphone rond hun 10e verjaardag. Slechts iets later – op 11-jarige leeftijd – hebben ze hun eigen huissleutels. Op 13-jarige leeftijd heeft al 93% een mobiele telefoon. Educo benadrukt dat deze leeftijdsfase (9-15 jaar) cruciaal is voor de sociale, emotionele en cognitieve ontwikkeling.
Ouders maken zich zorgen
Ongeveer 40% van de ouders ziet in de zomer een toename in schermtijd. Gedurende het jaar zitten kinderen gemiddeld tweeënhalf uur per dag achter hun mobiel. In het weekend loopt dit op tot drie uur per dag.
Hoewel veel ouders zeggen dat hun kinderen schermen gebruiken voor schoolwerk, geven ze ook toe dat er veel tijd opgaat aan series, gamen en chatten—vaak tot laat in de avond.
Toch ontbreekt het in veel huishoudens aan duidelijke grenzen. Een derde van de gezinnen stelt geen effectieve limieten. Sommigen willen dat wel, maar weten niet hoe.
Meer schermtijd, minder slaap en concentratie
Ruim een derde van de ondervraagden ziet een verband tussen schermgebruik en slaapproblemen. Ook wordt angst, stress en somberheid genoemd. Ongeveer 35% vindt dat schoolprestaties eronder lijden.
Docenten en jeugdwerkers merken dit ook: kinderen die te lang door gamen of scrollen, zijn overdag moe, snel afgeleid en humeurig.
Sociale impact blijft onderwerp van discussie
Niet iedereen ziet een verband tussen schermtijd en gevoelens van eenzaamheid of pesten. Toch geven sommige organisaties aan dat kinderen zich regelmatig terugtrekken op hun kamer. Niet fysiek alleen, maar sociaal vaak wel. De smartphone is dan hun enige metgezel.
Volgens Educo kunnen sociale media zeker helpen bij het maken van vrienden. Maar dat neemt de risico’s niet weg. Er is meer begeleiding nodig, vooral in kwetsbare gezinnen.