“We veranderen van koers, we stellen grenzen aan het toerisme” klonk uit duizenden kelen zondag namiddag in Palma de Mallorca. De manifestatie was georganiseerd door het platform Menys Turisme, Més Vida (minder toerisme, meer leven) om gezamenlijk voor een ander, duurzamer toeristische model te pleiten.
Volgens de Nationale Politie waren er zeker 20.000 mensen op de been, maar de organisatie zelf schatte de opkomst op zeker 50.000 personen. Dat zou een historisch cijfer zijn en een teken van hoezeer het onderwerp leeft onder de plaatselijke samenleving. Zeker is wel dat er nu meer mensen deelnamen dan tijdens de eerdere historische manifestatie van 25 mei, waar zo’n 15.000 mensen vooral pleitten voor recht op waardige huisvesting.
Massale opkomst
De manifestatie van 21J ging om 19 uur van start op Plaza de España en de menigte kwam 20 minuten later in beweging. Aan de manifestatie namen 111 organisaties mee, waaronder milieuorganisaties en bewonersverenigingen. Het platform Menys Turisme, Més Vida had vooraf opgeroepen dat het niet de bedoeling was dat de manifestatie politiek zou worden. Een klein groepje pro-Palestina demonstranten bleef daarom achter.
Onderweg werden leuzen geroepen als ‘Er is onvoldoende water voor zoveel toerisme’, ‘water voor de boeren, niet voor golfbanen’, ‘het is geen toerismefobie, maar klassenstrijd’. Mensen kwamen van het hele eiland. Veel per trein, andere per georganiseerde busreizen.
Dertien toeristen per inwoner
‘Er zijn 13 toeristen op elke inwoner op de eilanden. We zijn ons ervan bewust dat we van het toerisme leven, maar zo zeker is dat niet meer want al jarenlang stromen de inkomsten uit deze activiteit naar dezelfde zakken, terwijl de armoede onder de bevolking 21% bereikt”, zegt woordvoerder Pere Joan Femenía in El País. Hij pleit voor maatregelen als een minimale verblijfsduur op de eilanden om een huis te kunnen kopen, het terugdringen van commerciële vluchten en een verbod op privéjets. Andere verzoeken zijn uitbreiding van belastingmaatregelen voor de toeristische sector.
De manifestatie werd ook gevolgd door buitenlandse media. Vooral de Duitse pers was nadrukkelijk aanwezig. Mallorca is een van de meest geliefde bestemmingen in Spanje onder Duitsers.
Reacties van toeristen
Diario de Mallorca vroeg toeristen op het eiland wat ze van de demonstratie vonden. Veel toeristen toonden zich onder de indruk van de massale opkomst. Anderen maakten foto’s en in sommige gevallen werd gevraagd wat er op de spandoeken was te lezen. Enkele toeristen moedigden de demonstranten ook aan of liepen zelfs een stukje mee. Weer anderen lieten merken zich minder comfortabel te voelen bij deze massale uiting op hen gericht of waren geïrriteerd: ‘Waar klagen jullie over? Zonder toeristen komen jullie om van de honger’.
Vreedzaam verloop
De politie beschermde op het Plaza de Cort en Plaza Major de terrassen van bars en restaurants met afzetlint om de demonstranten van de daar verblijvende toeristen te scheiden. Ze wilden duidelijk situaties voorkomen zoals recent in Barcelona waar demonstranten toeristen natspoten en terrassen afzetten. In Passeig el Born hadden restaurants uit voorzorg hun terrassen binnengehaald, ondanks dat het een warme, drukke dag in juli was. Uiteindelijk verliep de massale demonstratie in Palma wat dat betreft vreedzaam en hebben autoriteiten geen meldingen gemaakt van incidenten.
“We hebben geschiedenis geschreven”
De organisatie is er zeker van dat er geschiedenis is geschreven. “We weten dat de veranderingen tijd nodig hebben, maar we weten ook dat we van Mallorca houden”. Men wil vooral af van de toeristische monocultuur en de problemen die daaruit voortvloeien, zoals het verdwijnen van de eigen taal en cultuur, de waterschaarste doordat toeristen veel water verbruiken, de schaarste aan woonruimte en het verdwijnen van lokale winkels die plaats moeten maken voor franchises en grote ketens. Tot slot is de gezondheidszorg op het eiland in de zomermaanden standaard overbelast.
De hele zomer al vonden protestacties plaats op de eilanden, zoals de bezetting door inwoners van Mallorca van het strand Es Calo des Moro. Dit is een van de bekendste stranden op de sociale netwerken en in de zomermaanden praktisch ontoegankelijk vanwege de lange wachtrijen om het te betreden. Ook was er een guiri-mars, waarbij inwoners verkleed gingen als toeristen om de overbevolking in het centrum van Palma de benadrukken. De organisatoren zien het protest van zondag slechts als het begin van een campagne. Men waarschuwt voor meer mobilisaties in de nabije toekomst.