Else Beekman
Op 26 maart is het Wereld Klimaatdag. De dag werd ingesteld door de Verenigde Naties om het bewustzijn te vergroten over het belang van klimaatverandering en de impact ervan op mensen en hun activiteiten. Ondanks wereldwijde inspanningen blijven de CO₂-emissies echter stijgen, met steeds zichtbaardere gevolgen. Denk aan temperatuurstijgingen, extreme weersomstandigheden en de verzuring van de oceanen.
Een recent rapport van de Wereld Meteorologische Organisatie en de Copernicus Climate Change Service wijst uit dat Europa het snelst opwarmende continent is. In Spanje werd vorig jaar een temperatuurstijging van 1,3 ºC boven het gemiddelde van 1991-2020 gemeten. Daarmee werd 2023 het de warmste jaar in de geschiedenis. En 2024 lijkt deze trend voort te zetten.
Groeiende bezorgdheid
De bezorgdheid over broeikasgassen is door de jaren heen aanzienlijk geëvolueerd. Vanaf de 19e eeuw waarschuwden wetenschappers zoals Svante Arrhenius al voor de impact van menselijke activiteiten op het klimaat. In de loop van de 20e eeuw werd het wetenschappelijk begrip versterkt, maar het publieke bewustzijn bleef achter. Vanaf het nieuwe millennium hebben extreme weersomstandigheden en internationale overeenkomsten, zoals het Akkoord van Parijs in 2015, de zorgen en acties tegen klimaatverandering geïntensiveerd.
Interventietechnieken in het klimaat
Naarmate de zorg over de planeet en de ontwikkeling van hernieuwbare energieën toenamen, werden ook andere onderzoekslijnen ontwikkeld. Klimaatinterventietechnieken, die al decennia onderwerp van discussie en studie zijn, winnen aan populariteit. Wetenschappers overwegen actieve interventie in de aardse cycli. Daarmee hopen ze de effecten van toenemende emissies tegen te gaan.
CO₂-captatie als beloftevolle oplossing
Een van de meest veelbelovende technieken is de mechanische captatie van CO₂. Die kan worden bereikt door energiecentrales, industriële bronnen of door chemische absorptie en enorme ventilatoren die lucht door filters leiden. Op het moment zijn er wereldwijd 30 operationele projecten en 153 in ontwikkeling. Daarvan is de Orca-plant in IJsland het meest geavanceerde project in deze richting.
Natuurgebaseerde oplossingen
Andere strategieën benutten natuurlijke processen om emissies te verminderen en het vermogen van de biosfeer om koolstof te vangen en op te slaan te vergroten. Dit omvat technieken zoals herbebossing, duurzaam bodembeheer, restauratie van wetlands, en klimaatslimme landbouw.
Maanstofkanonnen voor zonlichtreductie
Een meer experimentele benadering tegen de opwarming van de aarde is het gebruik van een maanstofkanon om zonlicht te dimmen. Hoewel fysiek plausibeler, is het nog niet bewezen dat zo’n ingrijpend fenomeen gecontroleerd kan worden uitgevoerd.
Het ‘Odeón’-project onderzoekt de grenzen en risico’s
Het Odeón-project werd ontwikkeld door onderzoekers van de Environmental Physics Laboratory (EPhysLab) in Ourense en Post-Growth Innovation Lab van de Universiteit van Vigo. Met dit project streven onderzoekers ernaar de beperkingen en risico’s van het injecteren van sulfaten in de atmosfeer in Spanje te begrijpen. Ook willen ze meer weten over hun potentiële impact op zonne-energieproductie en luchtkwaliteit. Om deze hypothetische gevallen te kunnen bestuderen, vergelijken ze gegevens van bestaande klimaatmodelsimulaties afkomstig van internationale projecten, de nieuwste generatie heranalyses en klimaatveranderingscontrolesimulaties die de periode 1980-2100 bestrijken.
Methaan uit atmosfeer verwijderen
In het kader van een project bij het IQF-CSIC voerde een internationaal team de “eerste berekening” uit over wat nodig zou zijn en welke gevolgen het zou hebben om klimaatverandering te mitigeren door methaan uit de atmosfeer te verwijderen met behulp van chloor. De resultaten werden gepubliceerd in het tijdschrift Nature Communications. Zoals vermoed, onthulden de resultaten dat de injectie op de lange termijn de productie van fotovoltaïsche energie in Spanje aanzienlijk zou verminderen.
Onderzoek voor het creëren van completere klimaatmodellen
Velen menen nog dat “de beste oplossing voor het ingrijpen in het klimaat is om niet in te grijpen”. Toch is het vanuit wetenschappelijk oogpunt onverantwoordelijk om de kennis met betrekking tot klimaatinterventietechnieken niet te hebben. Al is het slechts om deze “in een la te bewaren”. In het algemeen kan dit type onderzoek helpen bij het ontwikkelen van verbeterde klimaatmodellen. Ook ontstaat dan de mogelijkheid om bijvoorbeeld de chemie van de atmosfeer completer te simuleren. Onderzoeken hoeven niet noodzakelijkerwijs te dienen voor het oorspronkelijke doel, maar zijn fundamenteel voor de kennis die ze bieden om de wetenschap verder te helpen.
Lees ook: Spanje bij EU-landen die het zwaarst worden getroffen door klimaatverandering