De rapporten met waarschuwingen voor het westnijlvirus werden uitgegeven door het Estación Biológica de Doñana (EBD), dat onder verantwoordelijkheid valt van de Raad voor Wetenschappelijk Onderzoek CSIC. Met relatief eenvoudige ingrepen zoals het verdelgen van de muggenlarven en aanpassingen aan de afwatering van stilstaand water in natuurgebieden zou een uitbraak zoals deze, de grootste die tot dusver geregistreerd is in Spanje, waarschijnlijk voorkomen zijn. 

Zowel de Andalusische regioregering als het provinciebestuur van Sevilla en de gemeenten rond de Guadalvivir lieten de adviezen links liggen en gingen niet over tot de geadviseerde maatregelen. De regioregering had nota bene zelf om een adviesrapport gevraagd nadat in 2010 twee personen besmet waren geraakt met het westnijlvirus en in 2013 nog eens tientallen paarden. Maar ook toen in 2016 opnieuw drie mensen met het virus besmet raakten, leidde dat niet tot concrete acties van de Andalusische autoriteiten.  

Geen plan voor toekomstige uitbraken

De regioministeries voor Volksgezondheid, Milieu en Landbouw ontvingen meerdere adviesrapporten voor het monitoren en het onder controle houden van de muggenpopulatie, waarvoor een jaarlijks budget van tussen de 365 en 500 duizend euro zou zijn gemoeid. Geen van genoemde ministeries ondernam daarop enige actie. Minister van Landbouw en Milieu Monica España laat zich er ook nu niet over uit of er een plan gaat komen om toekomstige uitbraken van het westnijlvirus te voorkomen. España heeft alleen te kennen gegeven bezig te zijn met de autorisatie van larvenverdelgingsacties die door de gemeenten moeten worden uitgevoerd. 

1% van besmette mensen komt in het ziekenhuis

De huidige uitbraak van het westnijlvirus heeft inmiddels 12 gemeenten aangedaan in de provincie Sevilla, twee mensen zijn aan de gevolgen van de infectie overleden, acht mensen zijn nog opgenomen op een ic-afdeling. Deskundigen schatten in dat nu zo’n 4000 mensen besmet zijn met dit virus, 1% van alle geïnfecteerde mensen moet worden opgenomen in een ziekenhuis. Inwoners van het gebied is verzocht zoveel mogelijk thuis te blijven en bloeddonoren mogen voorlopig geen bloed afstaan.

Regenval en slechte afwatering gunstig voor muggenpopulatie

Volgens experts heeft de regenval van het afgelopen voorjaar en het volgelopen wetland dat wegens de noodtoestand niet werd onderhouden voor een toename van 30% van de muggenpopulatie in het gebied gezorgd. Jordi Figuerola van het EBD heeft samen met nog tien andere wetenschappers van het Instituto Carlos III en de Universiteit van Utrecht bij ruim 26 duizend Culex-muggen de virusoverdracht in Andalusië bestudeerd. Om virushaarden te helpen voorkomen moet de populatie muggen worden gereduceerd en moeten meer zoogdieren zoals herten en konijnen in het aangedane gebied worden uitgezet. 

Het is voor het eerst dat er in Spanje mensen zijn overleden aan de gevolgen van een besmetting met het westnijlvirus. Volgens het Europees Centrum voor Ziektepreventie en -bestrijding ECDC gaat het om een ongebruikelijke virushaard die momenteel nog wordt onderzocht. Mogelijk geeft het genetisch materiaal van het virus dat in het bloed van de patiënten wordt aangetroffen meer informatie. 

Isla Mayor, in het wetland van Doñana, wordt omgeven door 32 duizend hectare rijstvelden die 11 maanden per jaar onder water staan. Het is het enige gebied dat beschikt over een muggenbestrijdigsplan. Dit jaar zijn er wekelijks verdelgingsoperaties uitgevoerd in plaats van de gebruikelijke twee keer per jaar. Ook het provinciebestuur van Huelva bestrijdt jaarlijks de muggenlarven op een oppervlakte van 140 duizend hectare, verdeeld over 12 gemeenten. De provincies Sevilla en Cádiz hebben geen enkel anti-muggenplan. Deels komt dat door de rijstplantages die duurzaam en zonder bestrijdingsmiddelen worden geëxploiteerd. Dat is goed voor het milieu, maar ook voor de uitbreiding van de muggenpopulatie. 

Nog geen belangstelling voor een vaccin

Voor paarden is er een vaccin beschikbaar tegen het westnijlvirus, maar dat is niet geschikt voor mensen. Een vaccin voor mensen staat klaar om verder ontwikkeld te worden, maar tot dusver heeft daarvoor zich nog geen enkele investeerder aangediend.