Dat blijkt uit de Barometer van september van het Spaans Centrum voor Sociologisch onderzoek CIS. Daaruit blijkt ook dat de weerstand tegen verplichte vaccinatie toeneemt naarmate de leeftijd van de respondenten afneemt. Om precies te zijn antwoordde 46,7 procent van alle respondenten “Ja” op de vraag: “Moet iedereen, dus ook de mensen die dat niet willen, worden gevaccineerd?”
Kwart is tegen verplichte vaccinatie
Ruim een kwart (25,4 procent) is van mening dat niemand gedwongen mag worden tot vaccinatie. 21,8 procent vindt dat dit per geval bekeken moet worden en 4,8 procent heeft geen uitgesproken mening. Het percentage voorstanders stijgt aanzienlijk als het gaat om bepaalde beroepsgroepen voor wie vaccinatie verplicht zou moeten worden. Liefst 81,5 procent acht het onvermijdelijk dat zorgpersoneel, verpleeghuismedewerkers en alle andere mensen met contactberoepen zich moeten laten vaccineren.
Als dezelfde vraag gesteld wordt aan alleen de groep respondenten die tégen een algemene vaccinatieplicht is, antwoordt 64,5 procent dat vaccinatie voor deze beroepsgroepen wel verplicht zou moeten worden.
Hoge vaccinatiegraad
Vergeleken met het Europese gemiddelde (60 procent) is de huidige vaccinatiegraad (volledig gevaccineerd) in Spanje met 75 procent hoog. Socioloog Josep Lobera van de Autonome Universiteit van Madrid heeft hiervoor een historische verklaring. Tijdens de Franco-dictatuur leden nog veel Spaanse kinderen aan polio, terwijl ten noorden van de Pyreneeën alle kinderen al tegen deze ziekte werden ingeënt. “Deze achterstand op andere landen en het belang van de volksgezondheid staat bij de oudere generatie nog vers in het geheugen”, zegt Lobera.
Verschillen
Dat is in de uitkomsten van het CIS-onderzoek ook terug te zien: 63,3 procent van de respondenten ouder dan 65 jaar is vóór gedwongen vaccinatie, maar 12,8 procent in deze leeftijdsgroep is tegen. De meeste tegenstanders (38,6 procent) zijn te vinden in de leeftijdscategorie 25 tot 34 jaar; in de categorie 18 tot en met 24 jaar is dat 36,7 procent. Over het algemeen zijn de vrouwen iets meer geneigd zich vóór vaccinatie uit te spreken dan de mannen (48,5 versus 46,8 procent). 22,9 procent van de vrouwen wil geen vaccinatieplicht, bij de mannen is dat 28,1 procent.
Gekeken naar opleidingsniveau, kiezen de laagopgeleiden (80,4 procent) vaker voor gedwongen vaccinatie dan de hoogopgeleiden. Naarmate het opleidingsniveau stijgt, neemt ook de weerstand tegen vaccinatieplicht toe. 56,5 procent van de respondenten met alleen een middelbareschooldiploma is voor vaccinatieplicht versus 39,8 procent van de respondenten met een afgeronde beroeps- of academische opleiding.
Ook is er een klein verschil tussen stedelingen en dorpelingen. 52,4 procent van de respondenten die in een dorp met minder dan 2000 inwoners woont, is vóór vaccinatieplicht versus 44 procent van inwoners van grote steden als Barcelona en Madrid.
Coronapas voor horeca en cultuur
21 van 27 EU-lidstaten, waaronder Nederland en België, hebben een coronapas verplicht gesteld voor toegang tot de horeca, concerten en overige openbare gelegenheden. In Spanje hebben verschillende regiobesturen geprobeerd dit te doen, maar alle aanvragen zijn tot dusver door de rechtbanken van de hand gewezen. Alleen het verzoek van Galicië werd goedgekeurd, maar de maatregel is nog niet van kracht gegaan en zal alleen van toepassing zijn op de gebieden met de hoogste besmettingscijfers.
Kunnen werkgevers in Spanje vaccinatie eisen?
Italië is tot nu toe het eerste en enige land waar werkgevers hun werknemers om een covid-paspoort mogen vragen. Weigering van het tonen van dit paspoort kan een boete van tussen de 400 en 1000 euro opleveren en inhouding van het salaris. Werknemers zonder coronapas mogen echter niet worden ontslagen. Italië heeft dat kunnen doen omdat de noodtoestand nog tot 31 december is verlengd.
De meningen van deskundigen in Spanje hierover zijn verdeeld. Enerzijds wordt verwezen naar artikel 14 van de grondwet waarin staat dat niemand gediscrimineerd mag worden op basis van huidskleur, afkomst, geslacht, geloofsovertuiging of iedere andere persoonlijke of sociale omstandigheid. Anderzijds is in artikel 43 het recht op fysieke integriteit en persoonlijke vrijheid en intimiteit opgenomen. Op basis van laatstgenoemd artikel heeft iedereen recht op gezondheidsbescherming waarvoor de overheden moeten zorgdragen.
Om het voorbeeld van Italië te volgen, dient dus de vraag zich aan of het algemene belang boven het individuele belang gesteld mag worden. Vooralsnog mogen werkgevers in Spanje niet van hun werknemers eisen dat zij een geldig Covid-paspoort tonen. Ook een algemene vaccinatieplicht ligt voorlopig niet voor de hand. Mocht de overheid daartoe willen overgaan, dan zal eerst een nieuwe algemene noodtoestand moeten worden afgekondigd en zal het Spaanse hooggerechtshof hierover het laatste woord hebben.