De twee regeringsleiders Sánchez en Rutte hebben het voorstel om het vetorecht gedeeltelijk te vervangen door een meerderheidsbesluit, met als doel de EU te versterken, woensdag per brief aan de voorzitter van de EU, Charles Michel, gedaan.
In totaal hebben Sánchez en Rutte dertien punten aangedragen om de strategische slagkracht van de EU na de pandemie te versterken. Het vetorecht beperkt deze slagkracht, constateren Sánchez en Rutte. Nederland pleit al jaren voor het afschaffen van het vetorecht bij sommige onderwerpen, zoals mensenrechten en de rechtsstaat.
Baanbrekend
Het werkdocument is woensdag door de premiers Pedro Sánchez en Mark Rutte verstuurd aan de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, de voorzitter van de Europese Raad, George Michel, en de roulerende voorzitter van de Unie, de Portugese premier António Costa. Het initiatief is baanbrekend; acht maanden geleden waren er binnen de EU nog harde confrontaties tussen Spanje, Italië en Portugal en de Nederlandse regering over het bedrag en de structuur van de Europese fondsen om de verwoestende economische en sociale gevolgen van de pandemie aan te pakken. Dat Rutte nu juist met Sánchez optrekt, is opmerkelijk te noemen.
‘Club Med’
In juli 2020 nam premier Rutte het voortouw namens de zelfbenoemde ‘zuinige’ landen van Noord- en Midden-Europa door zich te verzetten tegen een versoepeling van de bezuinigingsregels. Rutte dreigde zelfs met een veto tegen de fondsen, maar krabbelde uiteindelijk onder Duitse druk terug. Sánchez en Rutte laten de spanningen van acht maanden geleden achter zich. en lanceren een voorstel om de Unie te versterken.
Niet alles is ‘Club Med’, de ironische naam die is gegeven aan de gemeenschappelijke Zuid-Europese landen, als ze maar tot bloei komen.
Thema’s
In het werkdocument van het Spaans-Nederlandse voorstel, dat de Spaanse krant La Vanguardia heeft ingezien, worden dertien diverse thema’s genoemd waarop beide regeringen het noodzakelijk achten de strategische kracht van de Europese Unie te vergroten, zoals de gezamenlijke markt, digitale transformatie, technologische innovatie, gezondheid, milieu en energie. Zij willen sterke concurrentieregels op Europees niveau ontwikkelen om de dominantie van de digitale reuzen tegen te gaan en strengere controles op investeringen van buiten de EU, vooral in ‘gevoelige’ sectoren.
Verder pleiten zij voor toezicht op staatssteun die eerlijke concurrentie verstoort en het verkleinen van strategische afhankelijkheid van grondstoffen en essentiële componenten. Andere thema’s zijn het bevorderen van de Europese productie van microprocessoren en van defensie, betere coördinatie van de gezondheidszorg, regulering van de markten voor cryptovaluta en de mogelijkheid tot het uitgeven van de digitale euro. Ook willen zij samenwerkingsmechanismen tot stand brengen om sneller te kunnen reageren op internationale conflicten. Maar bovenal pleiten zij dat een meerderheidsbesluit het vetorecht voor meer onderwerpen kan vervangen.