Dit komt vooral door de toename van de immigrantenbevolking in de afgelopen decennia, waardoor er zes en een half miljoen meer autochtone buitenlanders in Spanje wonen dan 25 jaar geleden.
Het Demografisch Observatorium van de CEU San Pablo Universiteit stelt een ‘ongekende demografische verandering’ vast. Die heeft ertoe geleid dat in minder dan dertig jaar tijd een vijfde van de Spaanse bevolking uit immigranten bestaat.
De studie Immigratie: een vijfde deel van het Spanje van vandaag, meer dan een kwart van het Spanje van morgen geeft een overzicht van de buitenlandse bevolking die in Spanje verblijft en analyseert de bijzonderheden ervan volgens grondgebied, land van herkomst, vruchtbaarheidspatronen en vergelijkt deze met gegevens van Spanjaarden.
De impact is zo groot dat de gemiddelde leeftijd van de autochtone Spanjaarden bijna twee jaar ouder zou zijn zonder de hier geboren immigrantenkinderen. Het onderzoek spreekt van een ‘historische sociaal-demografische transformatie’, ook vanwege het korte tijdsbestek waarin deze heeft plaatsgevonden. In een paar decennia hebben de zeven dichtstbevolkte Spaanse steden hun autochtone bevolking met 17% zien afnemen (1,2 miljoen minder autochtone Spanjaarden), vervangen door buitenlanders.
De grote steden
Barcelona, Bilbao, Madrid en Valencia zijn de steden waar de buitenlandse bevolking verreweg het meest is toegenomen. In de stad Barcelona zijn er tussen 1996 en 2022 384.000 autochtone Spanjaarden verloren (-26%), maar er zijn 511.000 nieuwe immigranten bijgekomen. 46% van de in 2021 in Barcelona geboren baby’s zijn van in het buitenland geboren moeders.
In Madrid heeft meer dan een op de vier kinderen die in dat jaar werden geboren, een buitenlandse moeder (met of zonder nationaliteit). De buitenlandse bevolking is sinds 1996 met 844 000 toegenomen, terwijl de autochtone bevolking in dezelfde periode met 16% is gedaald (-430 000 inwoners).
Valencia kende ook een aanzienlijk aantal in Spanje geboren personen met Spaanse ouders (19% minder, d.w.z. 67.000 minder autochtone Spanjaarden); tegenover de 170.000 nieuwe buitenlanders die ertoe hebben geleid dat 31,6% van de in 2021 geboren baby’s een moeder uit een ander land heeft.
Iets soortgelijks doet zich voor in Bilbao (dat in 1996 tot de 7 meest bevolkte steden van het land behoorde), waar de laatste decennia het aantal in Spanje en uit Spaanse ouders geboren inwoners met 19% is gedaald (-67.000 inwoners), en bijna drie op de tien in de Baskische stad geboren baby’s (28,9%) een buitenlandse moeder hebben. Zaragoza wordt gevolgd door Sevilla en Malaga, die ook tussen 80.000 en 40.000 in Spanje geboren inwoners hebben verloren en vervangen zijn door 117.000 tot 64.000 nieuwe immigranten.
Nationaal niveau
Op nationaal niveau is meer dan een kwart (27,5%) van de in de afgelopen jaren geboren baby’s van een in het buitenland geboren vrouw, waarbij verschillende gemeenschappen de 30% overschrijden. Catalonië (39,4%), de Balearen (37,3%), La Rioja (35,2%), Navarra (33,4%) en Madrid (33,3%) voeren de ranglijst aan.
Naar herkomst van de moeder was de meerderheid (42%) autochtoon, 28% Afrikaans (waarvan 80% Marokkaans), 22% Europees (vooral Oost-Europees en Roemeens) en 7% Aziatisch (vooral Pakistaans).
De trend wordt versterkt door zowel de vader als de moeder mee te tellen: 32,4% van de in 2021 geboren kinderen had ten minste één ouder van buitenlandse afkomst. In de provincie Girona werd de drempel van 50% overschreden (50,9%). Ook Lérida registreerde een hoog percentage (45,2%), net als Barcelona en de Balearen, waar 45% van de geborenen een ouder uit het buitenland had. In Madrid is dit percentage 39% en in Valencia 31%.
Verandering profiel
In het algemeen benadrukt het onderzoek hoe deze groeiende trend in de migrantenbevolking in de afgelopen decennia gepaard is gegaan met een verandering van het gebruikelijke profiel van degenen die in Spanje komen wonen. Dertig jaar geleden vormden West-Europeanen de grootste buitenlandse gemeenschap, nu zijn dat Latijns-Amerikanen, Afrikanen en Aziaten.
Marokko levert de grootste bijdrage van in het buitenland geboren mensen. Na de Marokkanen volgen Colombianen, Roemenen, Ecuadorianen, Venezolanen, Argentijnen, Britten, Peruanen, Fransen en Chinezen. Toch is per regio, en sinds medio 2015, de buitenlandse gemeenschap die het meest is gegroeid Latijns-Amerikaans, Daarna volgen Afrikanen en Aziaten (met de Chinese en Pakistaanse bevolking voorop).
Naar ‘meer welvarende’ gemeenschappen
‘Immigratie gaat veel meer naar de meer welvarende en/of minder verouderde autonome gemeenschappen dan naar die met het tegenovergestelde profiel’, laat het onderzoek ook zien.
Gebieden als de Balearen, Catalonië, Madrid en de Valenciaanse Gemeenschap ontvangen de meeste buitenlandse bevolkingsgroepen, terwijl dat in Extremadura, Asturië, Castilla y León en Galicië het minste gebeurt.
Ook hier zijn er verschillen naar gelang van de gemeenschap. In bijna alle regio’s vormen mensen uit Amerika de grootste groep, maar het patroon verandert in sommige regio’s, Dat is bijvoorbeeld het geval in de Valenciaanse Gemeenschap en Andalusië, waar Europeanen in de pensioengerechtigde leeftijd de grootste buitenlandse groep vormen.