Else Beekman
Spanje moet voor oktober 2024 vaststellen of het land de Europese doelstelling van 70% recycling voor plastic flessen heeft gehaald. Lukt dit niet, dan zal Spanje moeten overstappen op het systeem van statiegeld, bekend als het SDDR-systeem: Sistema de Depósito, Devolución y Retorno.
In Spanje heeft alleen de autonome regio Baskenland een statiegeldsysteem ingevoerd in de grote supermarkten. De toekomstige Europese regelgeving bepaalt dat in 2030 geen enkele verpakking die niet recyclebaar is op de Europese markt mag worden geïntroduceerd. Daarnaast zijn algemene doelstellingen voor verpakkingsreductie opgenomen: 5% in 2030, 10% in 2035 en 15% in 2040.
Huidig systeem versus de SDDR-methode
Het huidige systeem bestaat eruit dat consumenten hun plastic afval in de gele containers deponeren. Dit systeem maakt het echter moeilijk om nauwkeurige recyclingcijfers te verkrijgen. Het scheidt namelijk verschillende soorten verpakkingen niet en dat vormt een uitdaging voor effectieve recyclingprocessen. Het SDDR-systeem, dat al in vele Europese landen met succes is geïmplementeerd, werkt op basis van statiegeld, zoals we dat ook in Nederland kennen en in België wordt ingevoerd. Consumenten betalen een klein bedrag bij de aankoop van een fles en krijgen dat terug als ze het lege statiegeldflesje inleveren.
Europese normen
Spanje moet enerzijds dus voldoen aan de Europese eisen. Anderzijds stelt de Spaanse Wet op Afval en Verontreinigde Bodem uit april 2022 ook duidelijke doelen voor het gescheiden inzamelen van deze afvalstromen. Als Spanje in 2023 niet aan de 70% komt, vereist de wet dat het land binnen twee jaar een landelijk SDDR-systeem implementeert om de recyclingdoelen voor 2025 en 2029 te behalen. Deze bedragen respectievelijk 77% en 90%.
Wachten op uitkomst
Volgens bronnen binnen het Ministerie voor Ecologische Transitie een geciteerd in El País zijn de gegevens van 2023 nog in verzameling en verificatie. De uitkomsten hiervan zijn cruciaal om te bepalen of een overstap naar het SDDR-systeem noodzakelijk is. Het zou een verandering zijn die ook aanzienlijke economische investeringen met zich mee zal brengen. Organisaties zoals Ecoembes, verantwoordelijk voor de gele containers, verzetten zich al jaren tegen een dergelijke radicale wijziging van het inzamelsysteem. Anderzijds pleiten diverse milieugroeperingen en natuurbeschermingsorganisaties al jaren voor een statiegeld-systeem in Spanje.
Verboden soorten plastic vanaf 2030
Sommige soorten plastic verpakkingen voor eenmalig gebruik zijn vanaf 1 januari 2030 verboden. Bijvoorbeeld verpakkingen voor verse, onbewerkte groenten en fruit. Voor in cafés en restaurants geserveerde voeding en dranken, of voor losse porties (die bijvoorbeeld worden gebruikt voor specerijen, sauzen, room, suiker). Ook kleine containers met producten voor persoonlijke hygiëne en zeer lichte plastic zakken (minder dan 15 micron) mogen dan niet meer.
Vanaf 2025 wordt bovendien in elk land een limiet ingesteld voor het gebruik van lichte plastic tassen: het equivalent van 40 tassen per jaar per inwoner. Ook mogen zogenaamde eeuwige chemicaliën (perfluoralkyl- en polyfluoralkylverbindingen, bekend onder de afkorting PFAS) niet meer boven bepaalde drempelwaarden in verpakkingen die in contact komen met voedsel worden verwerkt.
Lees ook: Spanjaarden hebben weinig vertrouwen in correcte afvalverwerking