Een schokkende operatie van de Guardia Civil in Albacete heeft een criminele organisatie blootgelegd die meer dan 300 buitenlandse arbeiders naar Spanje heeft gehaald onder valse voorwendselen en hen heeft uitgebuit voor 200 euro per maand.
Deze operatie ‘Bomvoyage’, heeft geleid tot de arrestatie van 13 personen en de aanklacht tegen zes anderen. Daaronder landbouwondernemers die de arbeiders via legale contracten naar Spanje haalden en vervolgens uitbuitten.
Misbruik van legale procedures
De criminelen maakten gebruik van legale procedures voor de werving van tijdelijke werknemers uit Senegal en Marokko. Ze beloofden salarissen van 1.400 tot 1.600 euro per maand. Uiteindelijk ontvingen de arbeiders slechts 200 euro en hun leidinggevenden dwongen hen onder erbarmelijke omstandigheden te werken. Ze moesten vaak vooraf tussen de 4.000 en 6.000 euro aan de organisatie betalen om geselecteerd te worden, wat hele families in armoede stortte.
Schokkende werkomstandigheden
Eenmaal in Spanje werkten de arbeiders lange dagen van 12 tot 14 uur. Ze moesten betalen voor hun onderdak en andere basisbehoeften. De arbeidsomstandigheden waren zo slecht dat de arbeiders vaak gedwongen werden om fruit te eten dat ze zelf hadden geplukt, omdat er geen ander voedsel beschikbaar was. De Guardia Civil vond tijdens hun onderzoek overvolle slaapzalen zonder warm water en met primitieve kookfaciliteiten.
Ernstige gevolgen voor de slachtoffers
De gevolgen voor de slachtoffers zijn ernstig. Velen hebben alles verkocht wat ze hadden om naar Spanje te kunnen komen en zijn nu berooid en beschaamd. De afvaardiging van de regering in Albacete werkt hard om de slachtoffers te herplaatsen en hen te helpen het geld terug te verdienen dat ze hebben verloren aan deze oplichters.
Grootschalige fraude
De criminele organisatie had juridische adviseurs, facilitators in Senegal en Marokko, en managers in Spanje. Ze verdienden enorme bedragen door de ruim 300 arbeiders te misleiden en uit te buiten. De Guardia Civil schat dat de organisatie minimaal een half miljoen euro heeft verdiend met deze praktijken, maar de werkelijke cijfers liggen waarschijnlijk veel hoger.
De Spaanse overheid neemt deze zaak zeer serieus en werkt aan maatregelen om dergelijke misstanden in de toekomst te voorkomen. De Guardia Civil en de Arbeidsinspectie blijven onderzoeken hoe deze praktijken hebben kunnen plaatsvinden. Ook werken ze aan het verbeteren van de regelgeving en handhaving om verdere uitbuiting te voorkomen.
Het is niet de eerste keer dat grootschalige uitbuiting van arbeiders in Spanje wordt blootgelegd. Zo is bekend dat in de aarbeienteelt in de Andalusische provincie Huelva veel seizoensarbeiders, vaak uit Marokko, worden uitgebuit. Ze krijgen niet alleen amper of geen loon, ze wonen vaak ook in geïmproviseerde sloppenwijken onder slechte hygiënische omstandigheden. Ook in de talloze kassen in de Andalusische provincie Almería en de regio Murcia wordt groente en fruit voor heel Europa gekweekt met hulp van immigranten die bij geen overheidsinstantie bekend zijn.
Niet alleen in Spanje
Deze situatie is niet uniek voor Spanje, maar is een probleem dat in veel EU-landen speelt. Volgens een rapport van Oxfam en de universiteit van Comillas is de uitbuiting van arbeidsmigranten in de Europese landbouwsector structureel. Het rapport, getiteld ‘Essential but invisible and exploited’, benadrukt dat de werkomstandigheden vaak zeer slecht zijn, de lonen laag liggen en de werknemers niet altijd toegang hebben tot essentiële diensten. Er zouden zo’n 2,4 miljoen seizoensarbeiders in de EU werken volgens een schatting van het Europees Economisch en Sociaal Comité (EESC).
Vooral de groep personen uit niet-EU-landen zonder de juiste (verblijfs)documenten loopt extra risico om te worden uitgebuit en gediscrimineerd. Dat komt vooral omdat zij afhankelijk zijn van hun werkgevers voor een verblijfsvergunning. Lage lonen en slechte huisvesting zijn veelvoorkomende problemen, en arbeiders kunnen vaak nergens terecht met hun klachten uit vrees voor loonsonthouding of ontslag.