In Valladolid stuitten archeologen en onderzoekers op massagraven vlakbij de plaatselijke begraafplaats. De stoffelijke resten zijn uit de tijd van de burgeroorlog en de dictatuur erna. Vier massagraven zijn uitgegraven en 228 lichamen gevonden, waarvan sommige nog met rottende leren laarzen aan de voeten. De opgravingen komen temidden van nieuwe pogingen door verenigingen en slachtofferorganisaties om het bloedige Spaanse verleden op te rakelen en om een einde te maken aan de onzekerheid voor talloze nabestaanden die nog steeds niet weten wat er met hun familieleden is gebeurd. Naar schatting liggen de resten van nog 100.000 vermisten uit die periode verspreid door Spanje in massagraven.
Historici schatten dat 500.000 strijders en burgers zijn omgebracht of als gevolg van de ideologische strijd tussen links en rechts om het leven zijn gekomen. Nadat er een einde kwam aan de burgeroorlog in 1939 werden nog eens duizenden vijanden van het regime van dictaror Francisco Franco vermoord of gevangen genomen. Alle tegenstand moest worden uitgewist.
Een van de onderzoekers in Valladolid, Julio del Olmo: ‘Ik hoop dat we met forensisch onderzoek kunnen uitvinden wie deze mensen waren’. De gemeente in Valladolid is een van de weinige voorbeelden van autoriteiten in Spanje die de opgravingen ondersteunen.
Na de dood van Franco in 1975 werd er een amnestiewet aangenomen, om zo de overgang van dictatuur naar democratie soepeler te laten verlopen door het verleden te vergeten. Zodoende hoefde door het ‘pact der vergetelheid’ niemand verantwoording af te leggen voor in de voorgaande tijd begane misdaden. Volgens nabestaanden van vermisten en van slachtoffers kunnen hun doden daardoor nooit ware rust vinden. In 2012 kwam de socialistische partij met de Wet op het historische geheugen, waarmee fomeel het Franco regime werd veroordeeld.
In 2014 bepaalde de Verenigde Naties na een bezoek aan Spanje nog dat het land meer moet doen om ervoor de zorgen dat nabestaanden kunnen achterhalen wat er met hun dierbaren is gebeurd en ook dat ze eventuele stoffelijke resten kunnen herbegraven om zo het verleden een definitieve plek te geven. Toch heeft de Spaanse overheid sindsdien – op een paar uitzonderingen in linkse gemeenten na – weinig tot niets om meer verantwoordelijkheid te nemen in de zoektochten naar de vermiste personen.