In Spanje komen steeds meer uitheemse soorten voor, ook wel exoten genoemd. Het zijn dieren en planten die oorspronkelijk niet in Spanje voorkomen, maar er door menselijk toedoen zijn beland. Sommige exoten zijn schadelijk voor het ecosysteem en worden daarom als ‘invasief’ bestempeld. Als het aan het Spaanse ministerie van Ecologische Transitie ligt, worden het bezit en vervoer van, en handel in enkele invasieve soorten zo snel mogelijk verboden.
Status van ‘invasieve exoten’
Inmiddels heeft de regering meerdere mierensoorten, een vis, een plant en bijna de hele familie van mangoesten en stokstaartjes tot ‘invasieve exoten’ verklaard. Als die status wordt goedgekeurd, zal het bij wet verboden worden om de soorten in bezit te hebben, te vervoeren en te verhandelen. De regering hoopt hiermee de dreigende plaag aan invasieve soorten af te remmen.
VN: Oprukkende vuurmier zeer agressief
De Solenopsis invicta, ook wel rode vuurmier genoemd, is een klein insectje van ongeveer 4 mm dat al bij veel mensen branderige jeukbulten heeft achtergelaten. De VN waarschuwde al bijna 15 jaar geleden voor de verspreiding van deze zeer agressieve mier die zich razendsnel verspreidt. Bovendien eten ze alles op wat ze op hun pad tegenkomen; van kakkerlakken en kevers tot dode slangen, planten en gewassen. Ze vreten door de bekabeling van verkeerslichten heen en verwoesten hele oogsten. De economische schade is groot. De mier die oorspronkelijk uit Paraguay en Brazilië komt, werd in 2006 voor het eerst in Málaga ontdekt. Hier leidde een mierenbeet toen tot een geval van ‘anafylaxie’, een heftige allergische reactie met potentieel ernstige gevolgen. De vuurmier zou via geïmporteerd hout op Spaans grondgebied zijn beland.
Voorkomen is beter dan genezen
Deskundigen op het gebied van invasieve soorten pleiten voor een preventieve aanpak. Het is doeltreffender en goedkoper om voordat de soorten zich verspreiden adequaat in te grijpen. Als dat ingrijpen niet op tijd gebeurt, kan dit zowel economisch als ecologisch ingrijpende gevolgen hebben. Zo heeft de rode palmkever al enorm veel schade aangericht aan de Spaanse palmbomen. Zelfs zoveel, dat het insect in de top 10 staat van invasieve soorten die de meeste economische schade hebben aangericht in Spanje.
Stuwmeer drooggelegd vanwege invasieve vis
In Vallvidrera (Barcelona) werd anderhalf jaar geleden nog een groot stuwmeer voor ruim 2,5 maand drooggelegd. De reden, het ‘ruimen’ van de Paramisgurnus dabryanus, een uitheemse en invasieve vissoort die oorspronkelijk in Zuidoost-Azië voorkomt. Volgens de Catalaanse regering heeft deze invasieve soort ‘een negatief effect’ op andere ongewervelde populaties in het ecosysteem en kan de balans ernstig verstoren. Ook introduceert de soort mogelijk parasieten in de inheemse gemeenschappen’.
Uiteindelijk werd het stuwmeer maandenlang drooggelegd. Het slib moest goed opdrogen omdat de vissoort zuurstof uit de lucht kan opnemen en bij drooglegging in staat is om tot wel twee jaar in de modderlaag van het stuwmeer te overleven. De conclusie na afronding van het project is helaas dat de vis nog steeds in het stuwmeer te vinden is.
Meeste hoofdbrekens om plantaardige invasieve soorten
Hoewel de Aziatische modderkruiper en de rode vuurmier misschien meer tot de verbeelding spreken, zijn het vooral uitheemse, invasieve planten zoals ‘Pampasgras’ en ‘grote kattenstaart’ die Spanje kopzorgen leveren. Zo dringt de Myoporum laetum, ook wel ngaio boom genoemd – een groenblijvende struik uit Nieuw-Zeeland – inmiddels de Spaanse kustlijn binnen. Het Spaanse ministerie van Milieu beschreef de soort ruim 10 jaar geleden nog als een ‘ontsnapte tuinplant’, die toen al steeds vaker in de duinen opdook. Inmiddels heeft de expansiedrift van de invasieve plant ervoor gezorgd dat Spanje alle zeilen moet bijzetten om de kustduinen van de soort te ontdoen.