Judith Goeree
Bij hevige regen en wind is het regelmatig raak aan de Spaanse kusten: afkalvende stranden en schade aan boulevards en kuststroken. Het zijn terugkerende verschijnselen en er worden miljoenen gestoken in het herstel van de probleemgebieden.
Het Spaanse ministerie van Ecologische Transitie heeft 250 miljoen euro begroot voor 72 projecten in 22 Spaanse provincies om de kusten aan te passen aan de opwarming van de aarde. Maar is het de moeite waard om de probleemgebieden telkens weer te herstellen? Door het veranderende klimaat zullen bepaalde stranden en boulevards steeds opnieuw te maken krijgen met schade.
Blijven investeren in herstelwerkzaamheden?
Een burgemeester uit de regio Valencia vroeg zich in 2020 openlijk af of het zin had om belastinggeld te blijven uitgeven aan herstelwerkzaamheden. “Zou het niet beter zijn om een deel van de promenade terug te geven aan de zee?” Die uitspraak kwam hem duur te staan. Vier jaar later is zijn partij gereduceerd tot de kleinste van de gemeente.
De klimaatcrisis uit zich niet alleen door stijgende temperaturen, maar ook in meer extreme weersomstandigheden. Er is vaker sprake van hevige stormen en overstromingen. Ook stijgt de zeespiegel door het smeltende ijs van de poolkappen en de steeds warmere zeeën.
Stijging zeespiegel dreiging voor Spaanse kusten
Aan de Spaanse kusten versnelt de stijging van de zeespiegel. Dit blijkt uit een studie van vorig jaar onder leiding van het Spaanse Instituut voor Oceanografie. Volgens de auteurs steeg de zeespiegel sinds 1948 met 1,6 mm per jaar. Die stijging is echter gegroeid tot 2,8 mm sinds 2019.
De combinatie van extremere weersomstandigheden en de onvermijdelijke stijging van de zeespiegel vormt een ernstige bedreiging voor de Spaanse kustlijn. Het maakt dat de overheid de huidige kustinfrastructuur in veel gebieden moet heroverwegen. Er zijn twee opties: de huidige boulevards verplaatsen of verwijderen óf accepteren dat deze herhaaldelijk worden verwoest bij extreem weer.
Verwijderen, verleggen, slopen of stabiliseren
Momenteel werkt de overheid aan 72 projecten. In 22 kustprovincies wordt de kustlijn aangepast om de gevolgen van de klimaatveranderingen op te vangen. Er worden promenades verwijderd of verlegt, er wordt gesloopt en er worden maatregelen getroffen om de stranden te stabiliseren door bescherming van de duinen of de bouw van golfbrekers. Er is meer dan 248 miljoen euro gemoeid met deze projecten, die worden gefinancierd door Europese fondsen.
Na schade door een hevige storm in 2022 heeft de gemeente San Javier in Murcia de promenade gehalveerd van zes naar drie meter. Daarmee werd 390 vierkante meter strand ingeleverd. Dit soort keuzes worden vaak echter niet met gejuich ontvangen en gaan soms zelfs gepaard met bedreigingen. Toch blijft het de vraag hoeveel miljoenen je moet uitgeven aan steeds terugkerende stormschade.
Re-naturalisatie om stranden te beschermen
In sommige kustgebieden wordt de kustinfrastructuur preventief aangepast. Daarmee hopen gemeenten voorbereid te zijn op de te verwachten schadelijke gevolgen van klimaatverandering. Door ´re-naturalisatieprojecten´ worden de stranden op natuurlijke wijze aangepast aan de verwachte stijging van de zeespiegel. Volgens experts zou de zee in 2050 met 48 centimeter zijn gestegen. Dat zou betekenen dat verschillende stranden volledig zullen verdwijnen en meerdere kustlijnen zich terugtrekken. Re-naturalisatie wordt gezien als een manier om het strand te beschermen tegen toekomstige veranderingen. Daarmee wordt voorkomen dat er de komende decennia steeds opnieuw geld wordt gepompt in de wederopbouw van de kustinfrastructuur.
Economisch belang van stranden is groot
Hoewel het logisch lijkt om niet steeds opnieuw miljoenen uit te geven aan herstelwerkzaamheden, is voor veel kustplaatsen het belang van de stranden groot. Veel gemeente hebben grote economische belangen bij het behoud van de bestaande kustinfrastructuur. Het trekt toeristen en dat zorgt voor veel werkgelegenheid. Het is echter de vraag of de huidige situatie aan de verschillende costas houdbaar is voor de toekomst. Met de stijgende zeespiegel en de veranderende weersomstandigheden lijkt een drastische keuze voor veel plaatsen onvermijdelijk.
Lees ook: Verwoeste stranden in Andalusië na noodweer vlak voor Pasen