Judith Goeree
Het waterpeil in de Spaanse stuwmeren blijft al elf weken onverminderd stijgen. Dat is het positieve gevolg van de overvloedige regenval van de afgelopen maanden. Met de zomer in aantocht, is dit goed nieuws voor zowel landbouwers als huishoudens in Spanje, want de waterstanden waren het afgelopen jaar in grote delen van Spanje alarmerend laag.
Ondanks het stijgende waterpeil waarschuwen experts dat één nat voorjaar niet voldoende is om het structurele droogteprobleem in Spanje op te lossen. Zij blijven pleiten voor structurele maatregelen voor duurzaam waterbeheer.
Waterreserves op 77 procent van de capaciteit
Volgens de laatste cijfers van het Spaanse ministerie voor Ecologische Transitie bedragen de totale waterreserves momenteel 43.230 kubieke hectometer (hm³), wat overeenkomt met 77,1 procent van de maximale capaciteit van de Spaanse stuwmeren. Daarmee is het waterpeil het hoogste in drie jaar tijd. In dezelfde week van 2024 was dat nog 66,3 procent. Bovendien kunnen regio´s als Málaga, waar het waterpeil vorig jaar extreem laag was, momenteel enigszins opgelucht ademhalen.
De stijging van het gemiddelde waterpeil is te danken aan een uitzonderlijk nat voorjaar in Spanje. Meerdere stormen en regenfronten troffen het Iberisch Schiereiland de afgelopen maanden. Niet alleen viel er opvallend veel regen, ook de spreiding van de regenval over de verschillende regio´s en de duur van de regenperiodes hebben bijgedragen aan de vollopende stuwmeren. Het leidt in grote delen van Spanje tot versoepelingen van de waterrestricties.
Grote verschillen tussen regio’s
Hoewel het nationale gemiddelde positief is, laten de cijfers zien dat er grote regionale verschillen zijn. De noordelijke en westelijke regio’s, waaronder Galicië, Asturië en Castilië en León, zitten ruim boven het gemiddelde. De stroomgebieden van de Duero en de Ebro zijn respectievelijk voor 92,3 procent en 88,9 procent gevuld. In Baskenland zijn enkele stuwmeren dankzij de overvloedige regenval van de afgelopen maanden volledig gevuld. Het gemiddelde ligt daar op 87 procent.
In Catalonië, dat vorig jaar nog te kampen had met extreme droogte, is de situatie drastisch verbeterd. De zogeheten “cuencas internas” — de interne stroomgebieden — zijn nu voor 76,2 procent gevuld. Een jaar geleden was dat nog amper 25 procent. Deze verbetering heeft geleid tot het versoepelen van enkele waterrestricties in de regio.
Toch is er ook reden tot zorg. In het zuidoosten van het land, met name in Almería en Murcia, blijft de situatie precair. Het stroomgebied van de Segura is met 29,6 procent nog steeds zorgwekkend laag. Ook in Andalusië staat het waterpeil in een aantal stuwmeren nog onder de 50 procent, hoewel de situatie met name in Granada en Huelva rooskleurig is, met waterstanden van boven de 80 procent.
Gevolgen voor landbouw
De verhoogde waterstand is een zegen voor de landbouwsector, die in veel regio’s werd geconfronteerd met waterbeperkingen en mislukte oogsten. Boeren kunnen voorlopig opgelucht ademhalen, al blijft het afwachten hoe het in de zomermaanden zal gaan.
Klimaatverandering blijft risico
Hoewel de huidige situatie bemoedigend is, blijven klimaatdeskundigen waarschuwen voor de structurele problemen die Spanje ondervindt door klimaatverandering. Uit een analyse van El País blijkt dat droge perioden in Spanje steeds langer en heviger worden. De regenval van dit voorjaar is een welkome onderbreking van een langere droogtecyclus, maar biedt geen blijvende oplossing. Integendeel, het is waarschijnlijk dat Spanje in de toekomst vaker te maken krijgt met extreme droogte en hevige regenval in korte tijd, een combinatie die tot erosie en overstromingen kan leiden.
Wat kunnen we verwachten?
Volgens de Spaanse weerdiensten blijven de weersomstandigheden de komende weken wisselvallig, met kans op meer neerslag, vooral in het noorden. Als dit patroon zich voortzet, kan het waterpeil in de Spaanse stuwmeren nog iets stijgen. Toch benadrukt het ministerie dat duurzaam waterbeheer cruciaal blijft om ook droge periodes goed door te komen.
Is droge landbouw het antwoord op klimaatverandering in Spanje?