Else Beekman
Spanje houdt zijn grenzen open voor arbeidsmigranten. De Spaanse arbeidsmarkt krijgt er de komende jaren opnieuw een flinke groep buitenlandse werknemers bij. Tot 2027 rekent de regering op zo’n 875.000 nieuwe werknemers uit andere landen. Zo blijft immigratie een belangrijke stimulans voor de economie, al remt de wooncrisis de groei merkbaar af.
Het aantal nieuwkomers zal in de periode 2025-2027 zo’n 20% lager liggen dan in de drie jaar ervoor, zegt denktank Funcas. Tussen 2022 en 2024 groeide de buitenlandse beroepsbevolking nog met ruim een miljoen mensen. De voorspelde daling komt vooral doordat het voor arbeidsmigranten in grote steden als Madrid, Barcelona en Valencia steeds moeilijker wordt om betaalbare woonruimte te vinden.
Deze ontwikkeling werkt direct door in een afremmende groei van de economie. Funcas voorspelt in 2027 een groei van 1,7% en die ligt net iets onder de verwachte 1,9% groei voor 2026.
Spanje stimuleert migratie actief
Wat minder zichtbaar, maar minstens zo bepalend, is het beleid waarmee Spanje migratie juist actief aanmoedigt. In 2024 gaf de regering groen licht voor een ingrijpende hervorming van de Vreemdelingenwet. Het doel: de toegang tot een verblijfsvergunning voor werk of gezinshereniging eenvoudiger maken. In totaal kunnen hierdoor naar verwachting 900.000 mensen in drie jaar tijd hun verblijfsstatus regelen.
Spanje geeft verblijfsvergunning aan 900.000 migranten
Minister van Migratie, Elma Saiz, noemde het “de meest ambitieuze hervorming in dertien jaar tijd”. De nieuwe regels verlagen bijvoorbeeld de vereiste verblijfsduur van drie naar twee jaar voor wie hier al woont zonder papieren. Voor gezinshereniging geldt zelfs helemaal geen minimale verblijfsduur meer. Ouders van migranten en kinderen tot 26 jaar kunnen makkelijker een aanvraag indienen.
Ook wie een arbeidscontract van slechts 20 uur per week kan overleggen, voorheen was dat 30 uur, komt nu in aanmerking voor verblijfspapieren. Vanaf dag één mogen migranten bovendien bijdragen aan het Spaanse sociale zekerheidsstelsel, zonder een aparte wer
Spanje steeds internationaler
Op dit moment is ongeveer 14% van de Spaanse bevolking afkomstig uit het buitenland. De grootste groep buitenlanders in Spanje wordt gevormd door Marokkanen. Daarna volgen Roemen en Colombianen. Tot nu toe dit jaar kwamen er al 300.000 mensen bij.
Volgens de onafhankelijke toezichthouder op overheidsfinanciën AIReF is deze groei essentieel is voor de Spaanse economie. Sterker nog, de komst van migranten verklaart meer dan een derde van de groei die plaatsvond tussen 2022 en 2024. Voor dit jaar verwacht de instantie zelfs 600.000 nieuwe migranten en dat is flink meer dan eerder voorspeld.
Onmisbaar, maar vaak onderbetaald
Buitenlandse werknemers zijn vooral actief in sectoren waar handen tekortkomen, maar waar het loon laag is, zoals de horeca, landbouw, bouw en huishoudelijke hulp. Volgens het ministerie van Sociale Zekerheid telt Spanje momenteel 3,1 miljoen buitenlandse werkenden. Bijna 1 op de 5 daarvan werkt in de horeca. Ook de detailhandel, administratieve diensten en de bouw trekken veel arbeidsmigranten aan.
Hun werk is onmisbaar, maar de beloning blijft vaak achter. In 2023 lagen de bruto maandlonen in de huishoudelijke hulp gemiddeld op 1.014 euro. In de horeca was dat 1.456 euro, in de landbouw iets meer: 1.562 euro.
Laag opgeleid, hoog van waarde
Een groot deel van de buitenlandse werknemers is laagopgeleid. Slechts 27% behaalde een hogere graad. Toch vervullen zij cruciale functies, zeker in een land waar de bevolking snel vergrijst en het geboortecijfer laag blijft.
Naast extra werkkracht zorgen migranten ook voor meer huishoudens. In een half jaar tijd ontstonden er volgens AIReF 190.000 nieuwe huishoudens door migratie. Dat stimuleert niet alleen de vraag naar woningen op een al krappe woningmarkt, maar ook naar basisvoorzieningen als voeding, energie, vervoer en internet.
AIReF sluit niet uit dat de cijfers ondanks dat de vooruitzichten op een afnemende instroom wijzen, toch hoger uitvallen als de economie op stoom blijft en de werkgelegenheid aanhoudt. Tegelijkertijd vormen de toenemende woonkosten door de stijgende huur- en koopprijs van woningen een stevige rem. Die ontwikkeling de balans flink beïnvloeden in steden waar veel migranten zich vestigende balans flink beïnvloeden.
Buitenlanders blijken drijvende kracht achter groei Spaanse arbeidsmarkt