Het gaat niet alleen om burgers die voor hun veiligheid het land willen verlaten, maar ook om burgers die aan de militaire dienstplicht willen ontkomen. Dat was bijvoorbeeld het geval bij de Oekraïner T., die recent nog asiel aanvroeg in Spanje. Zijn aanvraag werd twee keer afgewezen; de eerste keer door het ministerie van Binnenlandse Zaken en de tweede keer door het hooggerechtshof in een hoger beroep van zijn zaak.
De 39-jarige T. vroeg asiel aan voor hem en zijn partner omdat hij drie oproepen voor militaire deelname had gekregen. Naar zijn zeggen heeft hij al verschillende vrienden verloren in de oorlog. Omdat velen die in het leger gingen daar niet levend uitkwamen, heeft T. de militaire dienstplicht geweigerd. Vanwege mogelijke repraisalles zou zijn leven nu gevaarlopen, aldus de stukken in zijn dossier.
Dienstplichtweigering
Zowel het ministerie als het hooggerechtshof vinden de militaire dienstplicht -die inmiddels niet meer van kracht is- geen motief voor het verlenen van asiel. “Als in het land van herkomst een dienstplicht geldt, kan deze rechtbank niet bewerkstellingen dat deze burgerplicht wordt geschonden”, aldus de rechterlijke uitspraak.
Bovendien is volgens de uitspraak van het hooggerechtshof niet bewezen dat weigering om zich aan te sluiten bij het Oekraïense leger “een vernederende of onmenselijke behandeling inhoudt die een heroverweging van de zaak zou rechtvaardigen”. Er zijn zelfs tekenen dat de feitelijke straffen op dienstplichtweigering niet buitenproportioneel zouden zijn.
Niet overal even gevaarlijk
De meeste asielaanvragen worden ingediend uit angst om in het vuurgevecht tussen de Oekraïners en pro-Russische groeperingen om het leven te komen. In deze gevallen wordt per geval onderzocht hoe de situatie in de woonplaats van de aanvrager is. Omdat het conflict met Rusland niet voor alle delen van Oekraïne even gevaarlijk is, worden alleen de aanvragen uit de meest gespannen gebieden in behandeling genomen.
Sinds het begin van de oorlog in het oosten van Oekraïne (toen Rusland de Krim bezette in 2014) kreeg Spanje meer dan 3 duizend asielaanvragen. Uit gegevens van de Spaanse Commissie voor Vluchtelingenhulp (CEAR) blijkt dat Spanje in 2020 232 asielaanvragen goedkeurde en er 2.768 afwees.