De migranten komen merendeels uit het Midden-Oosten en uit Afrika. Het aantal migranten is sinds de piek in 2016 flink gedaald als gevolg van de deal met Turkije, nieuwe grenshekken in de Balkan-landen en het verdrag tussen Italië en Libië. Toch blijven dagelijks duizenden mensen proberen Europa te bereiken.
Volgens de internationale vluchtelingenorganisatie UNHCR kwamen dit jaar tot nu toe 56.200 illegale migranten Spanje binnen via de zee. Griekenland zag er 28.700 komen en Italië 22.500. Wel steeg het aantal migranten dat Griekenland over land bereikte scherp tot 14.000. Het drievoudige ten opzichte van vorig jaar. In totaal arriveerden 102.882 personen Europa via de verschillende Middellandse Zeeroutes.
Omdat de redenen waarom mensen een poging doen Europa te bereiken om daar een beter bestaan op te bouwen, niet zijn verdwenen, geloven experts dat het slechts een kwestie van tijd is voordat het aantal aankomsten opnieuw significant zal stijgen.
Volgens The Guardian is iedereen het erover eens dat Europa dringend zijn immigratieregels en procedures voor asielaanvragen moet herzien. Nu is het zo dat asielzoekers hun aanvraag moeten indienen in het eerste EU-land waar zij zijn. Dus krijgen Spanje, Italië en Griekenland als gevolg van hun geografische positie aan de Middellandse Zee de meeste van dit soort aanvragen te verwerken.
Men wordt het alleen niet eens over hoe de externe grenscontroles georganiseerd moeten worden. Anderen willen een eerlijker verdeling van de nieuwe personen die in de zuidelijke landen aankomen over andere Europese landen. Elke oplossing zou in elk geval rekening moeten houden met de situatie van de zuidelijke landen ten opzichte van de doorgaans welvarender noordelijke landen die ook voor de meeste migranten de gewenste eindbestemming vormen. Ondertussen moet men tot een akkoord komen met de Centraal- en Oost-Europese landen die een veel hardere opstelling innemen en in sommige gevallen weigeren migranten op te nemen.
Sinds 2014 zijn er 1,8 miljoen vluchtelingen gearriveerd in Europa. Ruim 1 miljoen kwam aan in 2015. Het anti-immigratie sentiment neemt over het hele continent toe. Dit is niet in de laatste plaats het gevolg van populistische regeringen zoals die van Matteo Salvini in Italië of de Vrijheidspartij in Oostenrijk. Duitsland verwelkomde in 2015 meer dan 1 miljoen migranten. Hier is nu de rechtse AfD partij in opkomst die de immigratieproblematiek hoog op de politieke agenda heeft staan.
Volgens de Internationale Organisatie voor Migratie is dit jaar het aantal doden onder vluchtelingen die via de zee Europa willen bereiken afgenomen. Maar het aantal mensen dat is verdronken op het totaal aantal mensen dat het lukt Europa te bereiken is scherp gestegen tot een totaal van 2.054 dit jaar. Ondanks de aankondiging van Matteo deze zomer de Italiaanse havens voor reddingsschepen met vluchtelingen te sluiten, zijn deze schepen alles behalve verdwenen.
Volgens de Duitse bondskanselier Merkel is de toekomst van Europa afhankelijk van of het de lidstaten lukt een antwoord te vinden op de vitale vragen die door de migratieproblematiek worden opgeroepen. Ondanks dat regeringsleiders het erover eens zijn dat de zuidelijke landen gesteund moeten worden, blijven concrete oplossingen achterwege.
De bedoeling van Europa is dat er in Algerije, Egypte, Libië, Marokko, Nigeria en Tunesië regionale opvangplatformen worden opgericht voor vluchtelingen en migranten, maar deze landen hebben tot nu toe nog geen enkele medewerking toegezegd en sommige zijn faliekant tegen. Ondertussen stelt Viktor Orbán in Hongarije zich strak op en roept op tot sterkere grenzen om een ‘invasie’ te voorkomen.