Rajoy noemde het illegale referendum van Artur Mas afgelopen zondag een ‘mislukking voor het onafhankelijkheidsproject’. Hij voegde toe dat twee op de drie Catalanen niet is op komen dagen. De opkomst was nauwelijks 35 procent. In totaal kwamen er iets meer dan 2 miljoen van de 5,4 miljoen stemgerechtigden stemmen. Tachtig procent van de stemmers stemde voor onafhankelijkheid.
Enige weg
Ook benadrukte de premier meerdere malen dat de ‘enige weg naar een legaal en bindend referendum’ via een wijziging van de Spaanse grondwet gaat. Zoals hij ook diverse malen direct heeft gezegd tegen de Catalaanse president.
Nationale soevereiniteit
De premier voegde hieraan toe dat de centrale regering tegen elke wijziging zal zijn die de nationale soevereiniteit aantast. ‘Er zijn meer Catalanen dan aanhangers van onafhankelijkheid’. De regering heeft altijd het standpunt uitgedragen dat Catalonië niet eenzijdig kan beslissen over iets dat heel Spanje aangaat en zo staat dat ook in de Grondwet.
Mas weer aan het werk
Ook adviseert Rajoy zijn Catalaanse collega Artur Mas eindelijk weer aan het werk gaat voor álle Catalanen in plaats van enkel de belangen van hen te dienen die vóór een onafhankelijk Catalonië zijn. Zo zou Mas beter zijn tijd kunnen besteden aan het oplossen van economische problemen in zijn regio zoals de werkloosheid, aldus de Spaanse premier.
Tegen uitspraak hof in
Artur Mas zette toch zijn voornemen door om de Catalanen over onafhankelijkheid te raadplegen. Ondanks dat het grondwettelijk hof op basis van een klacht van de centrale regering tot twee keer toe concludeerde dat dit in strijd is met de Spaanse grondwet, en dus illegaal. Hij diende per direct alle initiatieven (organisatie, campagnes etc.) op dat te staken. Hierop besloot de Catalaanse premier enkel gebruik te maken van vrijwilligers om de stemming te organiseren, zodat er niemand van zijn regering officieel bij betrokken zou zijn. Hier zou hen burgerlijke ongehoorzaamheid voor ten laste gelegd kunnen worden.
‘Volledig succes’
Mas noemde zijn volksbevraging een ‘volledig succes’ en vindt dat nu de weg vrij moet worden gemaakt voor een officieel referendum. Peilingen wijzen uit dat 80 procent van de Catalaanse kiesgerechtigden dit wil. ‘We hebben het recht op een referendum verdiend’ en ‘opnieuw toont Catalonië dat het zichzelf wil besturen’, zo sprak hij direct nadat de meeste stemmen zondagavond waren geteld.
‘Meer politiek, minder rechtbanken’
Meteen na de officieuze stemming stuurde Mas een brief naar Rajoy waarin hij de Spaanse premier verzocht om een ‘permanente dialoog’ om te komen tot een ‘politieke oplossing’. ‘Er is meer politiek nodig en minder rechtbanken’, zo meldde hij ook.
Kritiek op Rajoy
Rajoy kreeg woensdag nog kritiek te verduren vanuit onverwachte hoek. Volgens openbaar aanklagers zou de premier zich teveel bemoeien met hun werk door de druk op justitie op te voeren tot het nemen van juridische stappen tegen Mas en de zijnen.
Onhandige duit
De Catalaanse PP-leider Alicia Sanchez Camacho deed nog eens een onhandige duit in dit zakje door te zeggen dat ‘de klacht tegen Mas en verschillende leden van zijn regering wegens gepleegde delicten op 9 november praktisch gereed is en een zeer solide basis heeft’. Ze voegde hier nog aan toe dat hen mogelijk ‘omkoping, verkeerde toewijzing van publieke middelen en ongehoorzaamheid’ ten laste wordt gelegd.
‘Het einde zoek’
Mas reageerde hierop met ‘als het O.M. hetzelfde is als de Partido Popular is het einde zoek. We zijn dan volledig onbeschermd.’
Bemoeizuchtig
Volgens El País meldden ook diverse openbaar aanklagers in Catalonië en in Madrid dat de Spaanse regering ‘bemoeizuchtig’ is en hen onder druk zet om juridische acties tegen Mas te starten. Dit bezorgt het Openbaar Ministerie een ‘slechte positie’ want voedt de gedachte die heerst bij de oppositie dat de staatsprocureurs ‘niet onafhankelijk zijn’.
Harder ingrijpen
Anderzijds kreeg Rajoy weer kritiek uit eigen gelederen binnen de PP en afkomstig van de UpyD over het feit dat hij niet harder heeft ingegrepen op zondag om de niet bindende volksraadpleging tegen te houden.
Vervroegde verkiezingen
De Catalaanse president bestudeert nu ook de mogelijkheden om over te gaan tot vervroegde verkiezingen. Hiertoe zou hij echter wel eerst alle pro-onafhankelijkheidspartijen achter zich moeten krijgen.