Judith Goeree
In het Zuid-Spaanse Jumilla mogen gemeentelijke sportaccommodaties voortaan alleen nog worden gebruikt voor sport of door de gemeente georganiseerde activiteiten. Het besluit, gesteund door de Partido Popular en Vox, betekent in de praktijk dat er geen islamitische feesten meer plaatsvinden op plekken waar de grote moslimgemeenschap in dit deel van Murcia die jarenlang vierde.
Jumilla (Murcia) telt 27.263 inwoners, waarvan circa 1.500 moslims. Op 28 juli 2025 nam de gemeenteraad het besluit aan en wijzigde daarna het gebruiksreglement van sportaccommodaties. Voortaan zijn daar alleen nog gemeentelijke of sportieve activiteiten toegestaan. Religieuze, culturele of sociale evenementen die niet worden georganiseerd door de gemeente zijn daarmee niet meer toegestaan.
Hierdoor kunnen de twee belangrijkste islamitische feesten – het Suikerfeest en het Offerfeest – niet meer in gemeentelijke zalen plaatsvinden.
Van expliciet verbod naar aangepaste formulering
De oorspronkelijke Vox-motie was veel directer. Daarin werd expliciet opgeroepen om het Offerfeest en andere herdenkingen die niet tot de Spaanse tradities behoren te verbieden. Volgens de partij zijn deze vieringen onverenigbaar met de nationale identiteit, gebruiken en gewoonten van Spanje. Ook stond in de tekst dat de gemeente hogere overheden moest vragen om via regelgeving of toezicht te verhinderen dat buitenlandse culturele gebruiken vaste voet aan de grond krijgen.
PP vond dat delen van de Vox-tekst in strijd waren met de Spaanse Grondwet. Daarom schrapte de partij zes punten en herschreef de voorstellen in neutralere bewoordingen, teruggebracht tot twee maatregelen:
- De eerste maatregel verwijst naar het beschermen van de identiteit, de waarden en de traditionele religieuze uitingen van Spanje.
- De tweede maatregel gaat over het aanpassen van het reglement voor gemeentelijke sportaccommodaties. Die mogen voortaan alleen nog worden gebruikt voor sportieve activiteiten of voor evenementen die door de gemeente zelf worden georganiseerd, en niet voor culturele, sociale of religieuze activiteiten van buitenaf.
Het aangepaste voorstel kreeg steun van alle tien raadsleden van de Partido Popular. Vox onthield zich van stemming omdat de uiteindelijke tekst van de PP veel van de oorspronkelijke, expliciet anti-islamitische formuleringen had verwijderd.
Religieuze en culturele context
Het besluit van de gemeenteraad heeft directe gevolgen voor de moslimgemeenschap van Jumilla. Jarenlang gebruikten zij de gemeentelijke sportaccommodaties voor het Suikerfeest en het Offerfeest. Simpelweg omdat die voldoende ruimte boden voor gezamenlijke gebedsdiensten en festiviteiten. Door het nieuwe gebruiksreglement, dat deze locaties beperkt tot sport en door de gemeente georganiseerde activiteiten, verliest de gemeenschap haar belangrijkste openbare plek voor deze vieringen.
Is het in strijd met de Grondwet?
Juristen waarschuwen dat de maatregel de grenzen van de Spaanse Grondwet raakt. Artikel 16 garandeert de vrijheid van geloof en ook artikel 14, over gelijkheid, kan hier in het geding zijn. Volgens José María Contreras, hoogleraar Kerkelijk Recht en voormalig topambtenaar bij het ministerie dat verantwoordelijk is voor het contact tussen de overheid en religieuze gemeenschappen, heeft het besluit een indirect discriminerend effect. Omdat alleen de moslimgemeenschap deze ruimtes gebruikte voor religieuze bijeenkomsten, raakt de maatregel in de praktijk slechts één geloofsgroep en beperkt hij hun grondwettelijke recht op eredienst.
Heftige reacties en juridische stappen
Mounir Benjelloun, voorzitter van de Federatie van Islamitische Religieuze Instellingen in Spanje, noemt de maatregel discriminerend, racistisch en islamofoob. Hij heeft aangekondigd de resolutie juridisch aan te vechten, omdat zoiets in Spanje nog niet eerder is voorgekomen.
Benjelloun waarschuwt voor een groeiend klimaat van vervolging. “Moslimkinderen die hier geboren zijn, voelen zich nu afgewezen vanwege hun geloof.” Ook maatschappelijke organisaties, zoals de Marokkaanse Arbeidersvereniging van Murcia (ATIM), veroordelen het besluit als pure en harde discriminatie. Volgens hen schendt de maatregel niet alleen het gelijkheidsbeginsel, maar ook internationale afspraken tussen Spanje en de islamitische gemeenschap.
Reacties uit kerk en politiek
De Spaanse bisschoppenconferentie noemt het besluit een vorm van discriminatie die in een democratische samenleving niet mag voorkomen en spreekt haar steun uit voor de moslimgemeenschap. De regering laat via het landelijk meld- en kenniscentrum tegen racisme en vreemdelingenhaat (OBERAXE) weten de situatie nauwlettend te volgen, uit vrees voor haatzaaiende effecten. Burgemeester Juana Guardiola van de Partido Popular ontkent dat er sprake is van religieuze discriminatie. Zij wijst erop dat de feesten op andere locaties kunnen worden gehouden, mits aan de gebruikelijke normen wordt voldaan.
Veto islamitische feesten Jumilla waarschuwing voor Spanje?
Terwijl juristen waarschuwen dat het besluit in Jumilla de grenzen van de Spaanse Grondwet opzoekt, zien critici het als een precedent dat in andere gemeenten navolging kan krijgen. In de regio Murcia, waar een grote moslimgemeenschap woont doordat veel migranten – vooral uit Marokko – zich er blijvend hebben gevestigd voor werk in de landbouw of om zich bij familie aan te sluiten, liggen de verhoudingen al onder een vergrootglas.
Eerder deze zomer leidde anti-migrantengeweld in Torre Pacheco tot nachtenlange onrust, waarbij mensen met een Marokkaanse achtergrond en hun bedrijven werden aangevallen door rechtse groepen. De combinatie van die gewelddadige uitingen van xenofobie en lokale besluiten die in de praktijk vooral de islamitische gemeenschap treffen, voedt het beeld van een land waarin uitsluiting normaler wordt. Een Spanje dat meer verdeeld lijkt te zijn dan ooit.
Conflict tussen Vox en PP over opvang migrantenkinderen