Dat imago trekt jaarlijks in de zomer talloze bezoekers. De gevolgen van die groeiende drukte is de socialistische burgemeester van Illa de Arousa een doorn in het oog. De gemeente eist al jaren een ambitieuzer beschermingsplan van het regionale ministerie van Milieu dat de toestroom van bezoekers in goede banen moet leiden en paal en perk moet stellen aan de jaarlijkse achteruitgang van de natuur op het eiland.
Burgemeester Carlos Iglesias zegt: “Deze zomer zijn er nog geen grote problemen geweest met de massa zwemmers op het eilandje dankzij de slechte weersomstandigheden, maar zodra de hitte begint aan te trekken, zullen we alle problemen ervaren die we de afgelopen jaren hadden.”
Arousa heeft nog steeds veel te bieden, maar veel van die unieke ervaringen tegen een decor van groen, azuurblauw en wit die alleen op een plek als deze kunnen worden beleefd, raken bedolven onder het grote aantal voertuigen dat de stad overspoelt en waarvan de inzittenden zich op zodanige wijze verspreiden, dat “de lokale bevolking zich verdreven voelt” van haar eigen grondgebied, zegt Ana Millán Dieste, voorzitter van de vereniging Arousa en Transición. “Er is een wijdverbreid gevoel dat we een grens hebben bereikt, dat dit uit de hand loopt. We willen een debat openen”, zegt Millán Dieste. Vanuit Arousa in Transition, worden komende winter werkgroepen en debatten georganiseerd over het toeristisch model dat het eiland en de bewoners nodig hebben. En dat model lijkt niet veel te maken hebben met de ‘zon- zee- en strandformule’, die “zeer seizoensgeboden en precair is”.
Delicaat ecosysteem
Het eilandje O Aeroso bestaat feitelijk uit een duin die uit het estuarium tevoorschijn komt. Het herbergt naast archeologische overblijfselen uit een zeer ver verleden ook een delicaat ecosysteem met talloze soorten flora en fauna, waaronder bijzondere watervogels.
De aantrekkingskracht is zo groot dat elke zomer honderden mensen het eiland bevolken. Mensen die niet altijd even goed weten hoe belangrijk de grond is die ze betreden tijdens hun korte verblijf op het eiland. Hun ongecontroleerde aanwezigheid op de duinen en in en rond de prehistorische monumenten dreigen het eilandje uit te wissen.
En dat is niet alleen bij wijze van spreken; bij vloed overstroomt de zee al enkele jaren het duin in het centrale deel en splitst het eilandje in tweeën. “Toen ik klein was, was er nog een duin waar de kinderen vanaf rolden”, herinnert burgemeester Carlos Iglesias zich. Die is nu verdwenen.
Op die duin bevond zich een van de mámoa’s (soort hunebedden die in Spanje en Portugal voorkomen) van het eilandje en die het de bijnaam “illa dos mortos” hadden gegeven. Die mamoa is uiteindelijk verdwenen. Hetzelfde gebeurde niet met de zogenaamde mámoa 4, ontdekt door de getijden en beschermd met een muur geïnstalleerd door het ministerie van Kusten en Erfgoed. Toen kwam er een opgraving die een flink aantal gegevens opleverde, waaronder een deel van een menselijke bovenkaak uit de castro-periode. Castro-cultuur is de archeologische term voor de materiële cultuur van de noordwestelijke regio’s van het Iberisch schiereiland vanaf het einde van de bronstijd tot de Romeinse cultuur.
Traag
Om de achteruitgang van deze schat in Galisische wateren te stoppen, eist de stad Arousana al jaren de uitvoering van een plan ter gebruik en bescherming van het eiland. De hoofdpunten zullen een beperking van het aantal bezoekers en maatregelen om de erosie tegen te gaan zijn. Het ministerie van Milieu werkt wel al sinds 2019 aan een plan, maar dat gaat te langzaam. Degenen die zien hoe zomer na zomer excessen voorkomen op de delicate duinen zijn niet tevreden met het werktempo. Inmiddels heeft de gemeente al tal van voorstellen gedaan, van het instellen van bezoekquota tot het innen van een milieubelasting.
De ideeën krijgen echter geen vorm. En Areoso wordt – samen met de toenemende populariteit van Galicië als vakantiebestemming – steeds meer overspoeld door toeristen in de zomers. Veel van hen bezoeken het eilandje op eigen gelegenheid, per kajak, motorboot, jetski of zeilboot. De impact van deze vaartuigen is groot. Bezoekers vertrappen op teenslippers de duinen en wandelen zonder blikken of blozen over de prehistorische grafkamers.
Marta Iglesias, hoofd van het bedrijf Piragüilla, aanbieder van nautische en culturele activitetien, ziet het met lede ogen aan. Ze organiseert rondleidingen op het eilandje en zegt tegen La Voz de Galicia: “Deze week waren we met mensen uit Valencia die met een bittere smaak in hun mond vertrokken en mij vroegen hoe het mogelijk is dat er geen controle is op excessen”.
Voorbeelden van excessen zjin er volgens Faro de Vigo genoeg: planten worden vertrapt, schelpen en zelfs schelpdieren worden megenomen, de prehistorische grafmonumenten worden niet gerespecteerd en men laat afval achter waardoor de ecosystemen op het eiland beschadigd raken. De posters op enkele dokken met regels waar bezoekers zich aan moeten houden zijn vergaan en nauwelijks nog te lezen.
Millán Dieste van Araosa en Transición benadrukt dat om tot een oplossing te komen de inzet van iedereen nodig is, van elke inwoner, elk bedrijf, elke groepering en elke betrokken overheidsinstantie.
Bekijk ook: Cíes eilanden in Galicië bezwijken onder wanbeleid en massatoerisme