Dan mogen de kiesgerechtigde Spanjaarden voor de tweede keer binnen een jaar tijd hun stem uitbrengen in de hoop dat het met de uitslag ditmaal wel lukt een regering te vormen binnen afzienbare tijd. De vier partijleiders Mariano Rajoy (PP), Pedro Sánchez (PSOE), Pablo Iglesias (Unidos Podemos) en Albert Rivera (Ciudadanos) gaven allen de garantie dat er geen derde verkiezingen meer zullen volgen. Hoe ze die belofte waar denken te kunnen maken, werd echter niet gezegd.
Volgens de belangrijkste politiek commentatoren was er geen duidelijke winnaar of verliezer van het debat aan te wijzen na afloop. Niemand trad buiten zijn boekje, ging over de schreef of deed het heel slecht. Enige kritiek is te horen op het gebrek aan uitdagende vragen van de drie journalisten die het debat leidden: Ana Blanco (ATV). Vicente Vallés (TVE) en Pedro Pigueras (Atresmedia).
De aftrap was erg voorzichtig. Iedereen hield zich aan zijn script en partijprogramma. Er werd uitvoerig ingegaan op de economische beleidsvoorstellen en op cijfers. Duidelijk werd wel dat geen van vieren van plan is meer te gaan bezuinigen om daarmee Brussel te pleasen.
Rajoy
De waarnemend premier Rajoy wilde keer op keer duidelijk maken dat ‘praten gemakkelijker is dan regeren’. Om zo de nadruk te vestigen op de dingen die hij met zijn partij in de afgelopen regeringstermijn voor elkaar heeft gekregen met betrekking tot de Spaanse economie die weer uit het dal is en bezig is met een voorzichtig maar duidelijk herstel. Hij beloofde opnieuw meer werkgelegenheid. Hij noemde nog wel even dat Pedro Sánchez een ‘rampzalige’ minister-president zal zijn voor Spanje.
Sánchez
De socialistische leider refereerde diverse keren aan het feit dat het hem niet is gelukt een regering samen te stellen. Wel uitte hij zich herhaaldelijk zo kritisch jegens Rajoy en zijn beleid dat een grote coalitie tussen PP en PSOE erg onwaarschijnlijk lijkt. Ook Sánchez beloofde geen belastingverhogingen door te voeren voor de arbeiders- en middenklasse. ‘Ik beloof het minimumloon te verhogen en de 45-plussers hun werkloosheidsuitkeringen terug te geven’, zo voegde hij toe.
Rivera
Albert Rivera positioneerde zichzelf en zijn partij als het gematigde alternatief. Hij had als belangrijkste boodschap dat Spanje een grote behoefte heeft aan omvangrijke, algemene hervormingen in het onderwijs-systeem waarover alle partijen het eens worden in plaats van elke vier jaar wijzigingen aan te brengen bij het aantreden van een nieuwe regering. Rivera was ook de eerste die een vergelijking maakte met Griekenland en daarbij Podemos aanwees: ‘Het verlaten van de euro, zoals Podemos voorstelt, is niet het beste voor Spanje’.
Iglesias
Pablo Iglesias, die zich tijdens het debat vooral richtte op ‘zijn rivaal Rajoy’, toonde zich wel eens met Sánchez over de noodzaak om het minimumloon te verhogen. Dit uit ‘economische efficiëncy’. Verder negeerde hij Sánchez volkomen. Ook noemde hij met klem het feit dat drie miljoen Spanjaarden uit de middenklasse zijn gevallen. ‘Al een bepaald beleid niet werkt, is de logische stap om te zetten dit te veranderen en bezuinigingspolitiek heeft niet gewerkt’, aldus Iglesias.
Corruptie
Later botsten Rivera en Rajoy nog over corruptie en partijfinanciering. Rivera toonde kopieën van de papieren van Bárcenas aangaande de vermeende dubbele boekhouding van de PP. Rajoy reageerde geïrriteerd met ‘Spanje is geen corrupt land’ en eiste van de jongere Rivera ‘een beetje meer matigheid en nederigheid zou je geen kwaad doen’.
Venezuela en Podemos
Rivera richtte zich ook tegen Iglesias, Podemos en de vermeende financiering uit Venezuela. ‘Het is niet goed dat een buitenlands regime partijen in Spanje financiert. Iglesias reageerde boos dat Rivera zijn mond hierover moet houden omdat het hooggerechtshof vijf keer alle beschuldigingen heeft afgewezen.
Orlando
Ook kwam de schietpartij op de homoclub in Orlando aan bod. Rivera gaf zijn condoleances aan Amerika, Iglesias benadrukte dat hij de strijd zal aanbinden tegen homofobie, Sánchez noemde het en Rajoy veroordeelde slechts de ‘verschrikkelijke moordpartij’.
Terreur
Op het gebied van buitenlandpolitiek sprak Rajoy over een ‘Marshall Plan voor Afrika’ waarbij hij benadrukte hoe ‘enorm moeilijk en complex’ de jihad-terreur en de vluchtelingencrisis zijn. Sánchez zei niet voor een Brexit te stemmen en dat er behoefte is aan een Europese FBI om de Islamitische terreur effectief te kunnen aanpakken.
Iglesias verwees nog even naar de onmogelijkheid van het vormen van een nieuwe coalitie na de laatste verkiezingen en vroeg Sánchez duidelijk te maken wat de PSOE nu echt zou doen met betrekking tot een coalitie. ‘Er zijn slechts twee opties: een PP-regering of een Podemos-PSOE-regering’, waarop Sánchez nerveus knikte.
Moeilijk vooruitzicht
El País concludeert dinsdagochtend dat het vooruitzicht voor na de verkiezingen moeilijk is. De mogelijke coalitiepartnes Rajoy en Rivera botsen over sleutelthema’s en dat Sánchez zijn meest logische coalitiepartner Iglesias deskwalificeerde. Ook La Vanguardia ziet het somber in en concludeert dat het debat zeker niet de twijfels aangaande eventuele derde verkiezingen heeft weggenomen. El Mundo ziet Rajoy en Iglesias als beste uit het debat komen.