Radon is een radioactief gas dat van nature in de bodem voorkomt. Het zit in grond en gesteenten en dus ook in beton en baksteen, materialen die gebruikt worden bij de bouw van huizen. Volgens de EU zitten er aan radon bewezen gezondheidsrisico’s en wordt de Spaanse overheid komend jaar verplicht om actie te ondernemen. Dertig jaar lang werden wetenschappelijk onderbouwde waarschuwingen voor radon in de wind geslagen.
Longkanker
Bij vrouwen uit de provincie Ourense komt statistisch gezien het vaakst longkanker voor. Alberto Ruano van de Medische Faculteit van Santiago is er stellig over dat dit niet door het gebruik van tabak, maar door het onzichtbare radon wordt veroorzaakt. De schadelijke alfadeeltjes in het gas irriteren het longepitheel en verhogen de kans op tumorvorming. In een groot deel van Spanje komt dit gas nog via de grond in huizen en kantoren terecht, met name in kelders en op de benedenverdieping.
Meeste radongas in Galicië
Het meeste radon komt uit granieten ondervloeren. Graniet is een gesteente dat rijk is aan uranium, een belangrijk bestanddeel van het gas. De gebieden in Spanje waar het meeste radon in de grond zit, zijn volgens de Veiligheidsraad Galicië -met koplopers de provincies Ourense en Pontevedra-, een gedeelte van Castilië en León, Extremadura, de Comunidad Madrid en enkele gebieden in Castilië la Mancha.
Voldoen aan EU-maatregel
In 2013 kwam de EU met een maatregel die vanaf volgend jaar door alle aangesloten landen moet worden nageleefd. De afgifte van radongas op alle werkplekken in de risicogebieden moet worden gereduceerd. Ook moet de bouw van nieuwe kantoren en huizen aan strengere eisen voldoen.
Niet toereikend
Experts van het Laboratorio de Radón in Galicië zijn verheugd over het feit dat de overheid eindelijk verplicht wordt haar burgers in bescherming te nemen tegen het kankerverwekkend radon. De verplicht gestelde maatregelen zijn echter volgens het laboratorium niet toereikend. De toegestane concentraties blijven nog steeds ver boven de toegestane concentraties in Amerika en het advies van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).
Het ministerie van Gezondheid heeft een werkgroep in het leven geroepen om een actieplan op te stellen voor het omlaag brengen van de concentraties radon in woningen, publieke gebouwen en kantoren.
Ontdekking gevaar radon
Het gevaar van dit onzichtbare gas kwam in 1985 aan het licht, toen het alarm van een kerncentrale in Pennsylvania afging bij binnenkomst van werknemer Stanley Watras. Er waren ter plekke geen radioactieve stoffen aanwezig dus moesten deze met Watras mee naar binnen zijn gekomen. Pas drie jaar later zouden er in Amerika maatregelen tegen het schadelijke gas worden genomen.
Ierland
Het goede voorbeeld komt volgens de experts van Ierland. Hier werden tussen 2000 en 2005 in het hele land tienduizenden radongasmetingen gedaan. In 2010 werd zelfs een celstraf opgelegd aan drie ondernemers wegens het niet controleren van het radongasgehalte op de werkvloer.
Radon in Nederland
In 2013 en 2014 heeft het RIVM in Nederland onderzoek gedaan naar de radonconcentratie in Nederlandse woningen. Daaruit bleek dat in vrijwel alle Nederlandse woningen de concentratie radon ruim onder de toegestane hoeveelheid en onder het Europese gemiddelde ligt. Dat komt voornamelijk omdat een groot deel van de Nederland uit zand- of veengrond bestaat.
Klik hier voor een kaart met gebieden in Spanje met hoog radonrisico