Nadat premier Sánchez van Spanje uitsprak de Marokkaanse autonomieplannen voor de Westelijke Sahara te steunen, reageerde Algerije furieus. Het Noord-Afrikaanse land verbrak vrijwel direct de vriendschapsbanden met het EU-land en stelde een handelsstop in. De politieke ruzie heeft volgens de Algerijnse regering geen invloed op de gaslevering aan Spanje. Toch is Madrid er niet gerust op.
Verdeeldheid na verbroken vriendschapsbanden
De EC, onder leiding van Ursula von der Leyen, staat als een blok achter Spanje en bevraagt Algiers in een uitgaande verklaring over de opschorting van de vriendschapsbanden met Spanje. Verder stelt de commissie dat Algerije het associatieverdrag met de EU schendt. Ondanks deze situatie toont de toenadering die individuele lidstaten tot Algerije zoeken een behoorlijk contrast met de Europese houding.
Algerije: het uitstekende alternatief voor Russisch gas
De reden voor die toenadering ligt in het feit dat Algerije beschikt over een aanzienlijk energiepotentieel. Het is de grootste aardgasproducent in Afrika en na Rusland en Noorwegen de grootste exporteur van gas naar Europa.
Met twee onderzeese gaspijpleidingen richting Europa ligt er een goed ontwikkelde infrastructuur. Daarnaast biedt het Maghreb-land een groot potentieel voor duurzame energie zoals groene waterstof en zonne- en windenergie. Dat maakt Algerije tot een uitstekende kandidaat om de handelsbetrekkingen mee te versterken.
De combinatie van de zoektocht naar een alternatief voor Russisch gas en het ‘vacuüm’ dat Madrid achterlaat door de diplomatieke ruzie met Algiers, maakt het Noord-Afrikaanse land juist nu een interessante handelspartner.
Italië, de mediterrane concurrent
Via de TransMed-pijpleiding werd vorig jaar 21 miljard kubieke meter gas onder de Middellandse Zee vervoerd naar Italië. Hiermee is Italië de grootste importeur van Algerijns gas. Toch wil Italië de import opschroeven om zo minder afhankelijk te worden van Russisch gas. Dat is nu nog goed voor 40% van de totale gaslevering. De regering-Draghi besloot in april al om naar het Noord-Afrikaanse land af te reizen met als doel een belangrijke gasdeal te sluiten. Beide landen zijn overeengekomen de gasverkoop aan Italië tussen 2023 en 2024, met 40% te laten stijgen.
De bedachtzame houding van Frankrijk
Frankrijk stelt zich ten aanzien van de diplomatieke ruzie tussen Algiers en Madrid terughoudend op. Doordat Algerije tot 1962 een Franse kolonie was, is de Franse regering zich bewust van de gevoeligheden en wil ook de relatief goede betrekkingen met de mediterrane partners behouden.
Daarnaast is Parijs een bescheiden afnemer van Algerijns gas, waardoor het zich deze ‘neutrale’ houding makkelijker kan permitteren. ‘Maghreb-specialist’ Khadija Mohsen-Finan is kritisch en geeft aan dat het standpunt van Parijs helemaal niet zo neutraal is: ‘Parijs beschouwt de Westelijke Sahara – net als Spanje – als Marokkaanse grondgebied’. Verder benoemt ze dat Franse bedrijven niet zullen schromen om hun voordeel uit deze crisis te halen. ‘Telkens wanneer een Spaans bedrijf uit Algerije vertrekt, springt een Frans bedrijf in het achtergelaten gat’.
Duitsland ziet ‘groene’ kansen maar is realistisch
Duitsland is wegens de sterk ontwikkelde industriële sector een grootverbruiker van Russisch gas. De bondsregering is zich bewust van deze afhankelijkheid en heeft daarom doelstellingen richting meer groene energie flink opgeschroefd. De regering-Scholz zet in op de transitie richting meer groene waterstof en wil in 2035 alleen nog elektriciteit uit duurzame bronnen halen. Om deze ambitieuze plannen te realiseren heeft het EU-land toegang nodig tot duurzame energiebronnen.
Met haar potentieel kan Algerije hier een belangrijke rol in spelen. Bondsminister van Buitenlandse Zaken, Annalena Baerbock, zei het volgende: ‘Ik zal de Algerijnse regering een nauwere samenwerking aanbieden voor de uitbreiding van onze handelsbetrekkingen’.
Desondanks beseft Berlijn ook dat de energietransitie geen kortetermijnproject is. Robert Habeck, minister van Economie, kondigde daarom begin mei al aan dat Duitsland binnen twee jaar gas uit Algerije zal gaan importeren. Op dit moment neemt Duitsland nog geen Algerijns gas af.
Kort daarna kondigde de Duitse olie- en aardgasmaatschappij Wintershall Dea aan partner te willen worden in het Reggane Nord project, dat de ontwikkeling van zes gasvelden in de Algerijnse Sahara omvat.