Jongeren die hun ouders mishandelen behoren lang niet altijd tot de lagere sociaaleconomische klasse. De meerderheid komt zelfs uit de midden of hogere sociaaleconomische klasse en heeft vaak een drugs- en agressiviteitsprobleem. Vaak zijn het de moeders die het slachtoffer worden van dit geweld. Dat is een van de conclusies uit het onderzoek ‘Violencia filio-parental. Una realidad invisible’ (kind-oudergeweld. Een onzichtbare werkelijkheid) dat werd uitgevoerd door de Fundación Amigó.
Steeds meer meisjes
Een andere belangrijke conclusie uit het onderzoek is dat er ook steeds meer meisjes geweld gebruiken in de huiselijke sfeer. Bij hen is er echter sprake van psychologische en emotionele mishandeling. Jongens gebruiken voornamelijk fysiek geweld.
Reële aantal veel hoger
Sinds 2013 is het aantal oudermishandelingen steeds meer toegenomen. In 2013 deden 3.659 ouders aangifte van mishandeling door hun kind, in 2015 was dit aantal al 4.898. Ruim 18% van de delicten die jongeren plegen vindt binnen de huiselijke sfeer plaats. Deze getallen representeren alleen nog maar de allerergste gevallen waarvoor aangifte wordt gedaan. Waarschijnlijk is dit slechts 10-15% van het reële aantal gevallen van oudermishandeling. ‘Er dus sprake van een groot, onzichtbaar probleem waar meer aandacht voor moet komen en waar meer mensen zich bewust van moeten zijn” zegt María Jose Ridaura, psycholoog van de Fundación Amigó.
Profiel
De meeste oudermishandelaars presteren slecht op school en niet zelden gebruiken ze ook hier geweld. Vaak ook zijn deze jongeren zelf het slachtoffer van geweld van anderen in hun omgeving (thuis, op school of in de vriendenkring) geweest.
Ondanks het feit dat een groot deel van de jongeren die hun ouders mishandelen een licht tot ernstig drugsprobleem heeft, is dit niet de belangrijkste oorzaak van het agressieve gedrag. Wel heeft het indirect invloed omdat het drugsgebruik ongeremd gedrag en daardoor het ontstaan van familiaire ruzies stimuleert.
Hoewel jongens en meisjes verschillende vormen van geweld gebruiken -jongens fysiek, meisjes psychologisch- zijn er gemeenschappelijke psychologische kenmerken te benoemen zoals cognitieve distorsies, goedkeuren van geweld, grootheidswaanzin, achterdocht, grote behoefte aan waardering, controledwang, perfectionisme, lage frustratietolerantie, impulsiviteit, weinig empathisch en zelf slachtoffer van geweld zijn.
Aangeleerd geweld
In de meeste gevallen is het geweld aangeleerd en derhalve een gedragsprobleem. In enkele gevallen gaat het om psychiatrische problemen zoals een obsessief-compulsieve stoornis, angststoornis, depressiviteit of ADHD.
Vooral moeders zijn slachtoffer
Uit het onderzoek blijkt dat zowel de vaders als de moeders slachtoffer zijn van de oudermishandeling, maar het zijn vooral moeders tussen de 40 en 45 jaar die worden mishandeld omdat zij het vaakst thuis zijn met de kinderen en de minste weerstand tegen het geweld bieden. De meeste ouders behoren tot de sociaaleconomisch midden- of bovenklasse. Veelal is de opvoeding inadequaat, zijn er geen samenhangende en consistente normen en wordt er weinig gecommuniceerd. Ook zijn de ouders vaak overbezorgd, autoritair of juist onachtzaam en afwezig.
Zichtbaarheid en preventie
Het onderzoeksrapport biedt ouders die het slachtoffer zijn van oudermishandeling hulp bij het herkennen van risicofactoren binnen de familie en geeft adviezen om geweldsituaties binnen het gezin te voorkomen of in een vroeg stadium te beëindigen. “De zichtbaarheid van het probleem waardoor voegtijdig ingrijpen mogelijk is, is van essentieel belang voor die gevallen waarbij de emotionele band tussen het kind en de ouder nog niet te erg beschadigd is” concludeert María Jose Ridaura van de Fundación Amigó.