Twee maanden nadat Madrid als eerste Spaanse stad maatregelen nam tegen de luchtverontreiniging door het drukke stadsverkeer, heeft la Escuela Nacional de Sanidad de invloed van fijnstof op de gezondheid berekend.
Verkeer belangrijkste boosdoener
Uit het onderzoek blijkt dat in tien jaar tijd 26.830 mensen vroegtijdig kwamen te overlijden aan de gevolgen van fijnstof in de lucht. Het is voor het eerst dat gegevens uit heel Spanje bij een dergelijk onderzoek zijn meegenomen. Julio Díaz, hoofd van de afdeling Epidemiologie en leider van het onderzoek, zegt dat 75% van het fijnstof in de steden een gevolg is van menselijke activiteiten, met name de deelname aan het verkeer.
WHO-norm niet veilig
Het onderzoek is gebaseerd op gegevens uit de periode 2000-2009 die werden verstrekt door het INE, het Spaanse Bureau voor Statistiek, en het ministerie van Milieu. Volgens Díaz betreft dit de meest recente vergelijkbare en valide gegevens. Volgens zijn onderzoek is 90% van de sterfgevallen toe te schrijven aan concentraties fijnstof die nog onder de hoeveelheid ligt die de WHO (Wereldgezondheidsorganisatie) als veilig definieert. “Het streven moet dus een lagere concentratie fijnstof zijn dan de concentratie die de WHO adviseert” aldus Julio Díaz.
De WHO stelt dat de concentratie fijnstof niet boven de 50 microgram per kubieke meter lucht in 24 uur mag zijn. In de stad Oviedo werd in 44% van alle dagen deze hoeveelheid overschreden, in Cordoba was dit 40%, in Sevilla 23%, in Madrid 13,5 en in San Sebastian 8%, volgens het onderzoek van Díaz. Uit het onderzoek blijkt verder dat bij iedere additionele 10 microgram fijnstof, het risico op vroegtijdig overlijden met 0,9% toeneemt. Er is geen minimale concentratie vast te stellen waarbij er geen enkele gezondheidsschade ontstaat.
Alleen fijnstof
Volgens een berekening van de WHO stierven er in Spanje 6.860 mensen in 2012 als gevolg van alle typen luchtverontreiniging. Het onderzoek van la Escuela Nacional de Sanidad noemt 2.683 doden per jaar, maar heeft in het onderzoek geen rekening gehouden met de vervuiling door onder andere stikstofdioxide en zwaveldioxide, stoffen die net als fijnstof ook gerelateerd zijn aan de uitlaatgassen van auto’s.
Longziekten hoofdoorzaak sterven
Van de jaarlijkse 2.683 doden, overleden er 651 als gevolg van longziekten. Nog eens 445 stierven als gevolg van cardiovasculaire aandoeningen. De overige gevallen waren toe te schrijven aan een verergering van andere ziektebeelden.
“Ideologisch streven”
De beslissing van burgemeester Manuela Carmena van Madrid om het stadverkeer te reduceren, viel niet bij iedereen in goede aarde. Esperanza Aguirre, woordvoerder van de Partido Popular, betwijfelde of het verkeer de reële oorzaak van de vervuiling is en noemde de maatregelen “een ideologisch streven”. Het onderzoek waaruit blijkt dat de luchtvervuiling voornamelijk afkomstig is van het verkeer, werd echter ondertekend door vier wetenschappers van de Escuela Nacional de Sanidad, het belangrijkste publieke biomedische onderzoeksinstituut in Spanje dat is erkend door het ministerie van Economie en het ministerie van Gezondheid.
8 keer meer doden dan in het verkeer
Met de gegevens uit het onderzoek wordt ingeschat dat er op korte termijn meer dan 9.200 mensen in Spanje vroegtijdig komen te overlijden als gevolg van de luchtverontreiniging. Dat zullen er 92 duizend in tien jaar zijn. Bovenop de bijna 2.700 sterfgevallen ten gevolge van het fijnstof, sterven er nog 6000 mensen aan de gevolgen van stikstofdioxide en 500 aan de gevolgen van de concentraties ozon in de lucht. Dit getal is 8 maal hoger dan het aantal verkeersslachtoffers in 2015, onderstrepen de onderzoekers. De uiteindelijke onderzoeksresultaten zijn nog niet in een wetenschappelijk tijdschrift gepubliceerd.