De Spaanse regering omdat zij is geschrokken van het in elkaar zakken van de bedrijvigheid bij steeds verder oplopende uitgaven. De Nederlandse omdat die is geschrokken van de cijfers en voorspellingen van het Centraal Planbureau.
Vuistslagen
De regering Rajoy heeft de handschoenen alvast aangetrokken. Niet om de strijd tegen de studentenprotesten met een paar welgemikte vuistslagen tot een einde te brengen, zonder daar zelf de pijnlijke gevolgen van te moeten dragen, maar om Brussel er eens mee om de oren te slaan.
Zo mogen we dat horen! Want Spanje zit op het goede spoor en doet alles om orde op zaken te stellen. Dat mag best beloond worden met het door de vingers zien van een tijdelijk iets te hoog begrotingstekort. Dat beloopt niet 6 maar 8%.
Den Haag
Eenzelfde geluid komt uit Den Haag. Hier is het tekort ook boven de door Duitsland ooit op 3% van het bruto nationale product (bnp) vastgelegde grootte uitgestegen. Het bedraagt naar het schijnt ongeveer 4.5%.
Den Haag vreest nu Spanje achterna te gaan. Wim Boonstra, economisch expert van de RABO-Bank, vindt die zorg tamelijk overdreven. Hetzelfde denkt PVV-voorman Geert Wilders. Hij voelt zich geen “bezuinigings-fetishist”, maar vindt wel dat de overheid op de kleintjes moet letten.
Drukpersen
Waar praten we eigenlijk over? De Europese Centrale Bank probeerde een paar dagen geleden hun drukpersen even uit. Zodoende stroomden er vervolgens liefst 530 miljard euro naar 800 financiële instellingen.
In december hadden die zich al kunnen laven aan bijna 490 miljard versgedrukte eenheden. Er zijn dus, even optellen, een slordige 1.2 biljoen euro in de kassen waarmee men heel veel zou kunnen doen.
Dat is namelijk bijna net zoveel geld als het hele bnp van Spanje, dat 1.4 biljoen bedraagt. Anders gezegd: meer dan het bnp van Ierland, Portugal en Griekenland samen.
Welbevinden
Waarop moet er daarom NIET worden bezuinigd? Boonstra (RABO) en Wilders (PVV) zien dit scherp. Op consumptie en het welbevinden van de burgers moet niet worden bezuinigd, althans niet teveel. En zeker niet in paniek, omdat Brussel weer klaar staat met zijn uit de Duitse lucht gegrepen 3% norm.
Het sterk gedaalde consumenten-vertrouwen is een kwaadaardig teken aan de wand. Het verstoort de belastingopbrengsten (minder BTW), draagt bij aan toenemende werkloosheid (want er hoeft minder te worden geproduceerd en verhandeld), wat leidt tot een scheve verhouding tussen staatsinkomsten en -uitgaven. Een kind kan dat volgen.
Nederland deed het tot 2008 werkelijk goed met een keurig budget. Daar is na het uitbreken van de globale crisis verandering in gekomen. Niet alleen daardoor natuurlijk, want ook veel te hoge olieprijzen en de dure NATO-oorlogvoering met alle gevolgen van dien, dragen aan de moeilijkheden bij.
Euro-ballon
Terwijl iedereen tobt over bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking (we kunnen ons beter zelf ontwikkelen), de AOW (zo snel mogelijk naar het 67ste levensjaar), de Werkloosheids Wet (want wie zoekt kan best in zes maanden elders werk vinden, al is het in Angola), is er al bijna ongemerkt een geweldige “euro-ballon” op de financiële markt verschenen.
Zo’n ballon, die in maar drie maanden tijd tot 1.2 biljoen kon aanzwellen, kun je best wat verder opblazen, maar toch ploft hij eens.
Dat kan hier best gebeuren, in navolging van de huizen-hypotheek-plof, de internet-bubbel en de credit-swap-bommen die wij de afgelopen twintig jaar mochten beleven. De Wereld Bank laat op het Internet zien, dat het bnp van de hele wereld bij elkaar in 2010 net boven 48 biljoen euro uitkwam.
De globale schuld, die verborgen ligt in de wiskunstige magie van het bankwezen, is echter tienmaal zo hoog. Klapt het één, dan ook het ander en de kettingreactie is daar. Dat maakte het Griekenland-drama zo avontuurlijk.
Ongeremde hebzucht
Daarom is het goed eens diep na te denken over oude structuren, hun kosten en grenzen. Niets is in deze dagen meer vanzelfsprekend, naar het lijkt. Met ongeremde hebzucht komt men netzomin ver, als met meer bureaucratie en eenheidsworst.
Aan het eind van de dag komt het er toch op neer, dat wijzelf de oorzaak vormen van dat bezuinigingen moeten worden doorgevoerd. Omdat wij steeds meer voor ons zelf wilden.
Omdat wij vervolgens de verkeerde mensen kozen om onze wil door te zetten. Omdat zij door onkunde het overzicht verloren op instanties die in ongeremde ijver meewerkten aan de realisering van onze dromen.
Ludwig von Mises
De eminente Oostenrijkse econoom en filosoof Ludwig von Mises (1881-1973) vatte dit ongeveer zo samen: “Er is geen ontkomen aan de ineenstorting die volgt op een buitensporige krediet-verruiming. Het gaat er nu maar om, of die eerder komt door daarmee vrijwillig op te houden, of later wanneer daarmee tegelijk het hele financiële systeem tenonder gaat” (uit zijn boek ‘Human Action’, 1966). Met dat dilemma zouden wij onszelf eens diepgaand moeten bezighouden. Vooral zo vlak voor verkiezingen…