Else Beekman
Franco was de enige Europese dictator wiens graf tot 43 jaar en 11 dagen na zijn dood nog in een openbaar mausoleum te bezoeken was. Decennialang was dat een doorn in het oog van veel Spanjaarden én van de sociaaldemocratische partij PSOE, die met de Wet op de Historische Herinnering voor elkaar kreeg dat veel zaken in openbare ruimten die nog aan de dictator herinnerden, zoals straatnamen en standbeelden, werden verwijderd.
De resten van de dictator, die na de Burgeroorlog (1936-1939) met strakke hand over Spanje heerste tot zijn dood op 20 november 1975, liggen nu in het familiegraf op de begraafplaats van Mingorrubio in El Pardo.
Ondanks dat de Spaanse autoriteiten op scherp stonden vanwege de kans dat ultrarechtse en fascistische bewegingen deze gebeurtenis massaal zouden aangrijpen om hun ongenoegen te laten horen, is de herbegrafenis rustig en zonder problemen verlopen.
Om 12:35 uur op donderdag 24 oktober ging de hoofdingang van de basiliek open. In de deuropening verscheen de kist gedragen door Franco’s kleinkinderen en achterkleinkinderen die de kist in een auto zetten. Daar vandaan werd de kist per helicopter naar El Pardo vervoerd. Op het moment dat de kist uit een auto richting de helicopter werd gedragen werd er ‘viva España’ en ‘viva Franco’ geroepen door een paar aanwezigen die allemaal in het zwart gekleed gingen en een lintje in de kleuren van de Spaanse vlag hadden opgespeld. Voor de rest bleef het stil.
De herbegrafenis van Franco vindt ruim een jaar plaats nadat het Spaanse parlement het besluit van de regering hierover goedkeurde. In overeenstemming met de Wet op de Historische Herinnering wil de regering dat de Vallei van de Gevallenen een herdenkingsplaats wordt voor alle slachtoffers van de Burgeroorlog in plaats van een ereplaats voor de dictator terwijl in dezelfde basiliek ook duizenden van zijn slachtoffers – veelal anoniem – begraven liggen.
Slechts twee familieleden van Franco woonden het moment bij dat het graf in de basiliek werd geopend. Hiertoe moest een granieten plaat van 1.500 kilo worden verwijderd. Het bedrijf dat deze klus uitvoerde, heeft tal van bedreigingen van ultrarechtse kant ontvangen vanwege hun betrokkenheid bij deze operatie. Naast de twee kleinkinderen Cristóbal en Merry Martínez-Bordiú was ook Dolores Delgado, de Spaanse minister van Justitie aanwezig in de hoedanigheid van notaris van het koninkrijk. 20 andere klein- en achterkleinkinderen van de voormalige dictator waren wel in de basiliek, maar buiten de tijdelijke tent die rond het graf van Franco was opgezet om de operatie buiten het zicht te houden.
Bij de ingang van de Valle de los Caídos en buiten de begraafplaats in El Pardo hadden zich wel mensen verzameld die dingen riepen als ‘dictatoriale staat’ en beledigingen aan het adres van de Spaanse premier Pedro Sánchez en aan dat van de katholieke kerk, omdat die niet in staat is geweest de herbegrafenis tegen te houden. Dit leverde echter geen problemen op voor de handhaving van de openbare orde.
De historische herbegrafenis werd verslagen door bijna 500 nationale en internationale journalisten uit 17 landen.
Verder lezen
Spaans parlement geeft groen licht voor opgraven Franco’s resten
Opgraving Franco voorlopig stilgelegd door Spaans Hooggerechtshof
Mausoleum dictator franco is een belediging voor de slachtoffers
Garzón eist verwijdering dictator Franco uit Vallei der Gevallenen