De hoge concentratie stikstofdioxide in de lucht is grotendeels toe te wijzen aan het gemotoriseerd verkeer dat op benzine of diesel rijdt. Als sinds in 2010 de EU een grenswaarde vaststelde waaraan de lidstaten zich moesten houden, heeft Spanje nog ieder jaar deze bovengrens in de steden Madrid en Barcelona overschreden. Dit jaar is voor het eerst ook de luchtkwaliteit in Granada slechter dan wettelijk is toegestaan.
Een hoge concentratie stikstofdioxide in de lucht is schadelijk voor de mens en kan problemen met het hart en bloedvaten, het afweersysteem en de longen veroorzaken. Tijdens de noodtoestand verbeterde de luchtkwaliteit in de grote Spaanse steden aanzienlijk, maar met de start van de de-escalatie ging ook de luchtkwaliteit weer achteruit. Naar verwachting zal de vervuiling in het najaar weer gelijk zijn aan die van voor de coronacrisis, omdat alle economische activiteiten dan weer zijn opgestart en ook de weersomstandigheden dan weer voor hoge concentraties stikstofdioxide zullen zorgen.
Spanje overschrijdt ieder jaar de norm
Het stelselmatig niet nakomen van de Europese afspraak, kan Spanje opnieuw een sanctie opleveren zoals dit eerder ook al het gebeurde als gevolg van de gebrekkige waterzuiveringsinstallaties. Daarvoor kreeg Spanje de hoogste Europese boete, meer dan 32,7 miljoen euro, die uit ooit aan een EU-land is uitgegeven.
De grenswaarde wordt weliswaar ieder jaar opnieuw overschreden, toch werd vorig jaar een lichte verbetering geregistreerd. De gebieden binnen Spanje waar de concentratie stikstofdioxide in de lucht werd overschreden, waren er vorig jaar geen vier, maar drie. Milieubeweging Ecologistas en Acción merkt op dat naast deze verbetering ook andere vervuilende stoffen in de lucht aanwezig zijn zoals de fijnstof PM10 en PM2,5 en zwaveldioxide. Volgens een inschatting van Ecologistas en Acción ademden vorig jaar 12,5 miljoen mensen lucht in die ernstiger vervuild was dan volgens de EU-norm is toegestaan. Dat is zo’n 25% van de hele Spaanse bevolking. Echter, als niet de EU-norm maar de strengere WHO-norm wordt gehanteerd, stonden 44,2 miljoen Spanjaarden vorig jaar blootgesteld aan zwaar verontreinigde lucht.
Volgens een berekening van het Europees Milieuagentschap komen jaarlijks 30 duizend mensen in Spanje vroegtijdig te overlijden aan een ziekte die nauw gerelateerd is aan de slechte luchtkwaliteit. Volgens een onderzoek van het Instituto Carlos III overlijden er 10 duizend mensen bij iedere periode waarin de luchtkwaliteit signifant verslechtert zoals in februari, juni en medio juli van 2019.