Dat zijn twee van meer conclusies uit een onderzoek naar de gevolgen van de coronapandemie op de arbeidsmarkt gedurende de noodtoestand in Spanje, uitgevoerd door de vakcentrale CCOO en de Autonome Universiteit van Barcelona. Het meest in het oog springend is uiteraard het dramatische banenverlies, maar de impact op de beroepsbevolking is ook op andere vlakken groot. 

Voor het onderzoek werd tussen eind april en eind mei een online-enquête gehouden onder meer dan 20 duizend werknemers die op 14 maart, de dag dat de noodtoestand van kracht ging in Spanje, een baan hadden. 

20% van het zorgpersoneel werkte ondanks coronasymptomen

Ondanks het dringende verzoek om met klachten thuis te blijven, had 13% van de alle werknemers die naar het werk gingen een of meer symptomen die mogelijk wezen op een coronabesmetting. Dat percentage was 14,2% bij de beroepen die als ‘essentieel’ worden gezien en 6,4% bij de beroepen die als niet-essentieel worden gezien. Als het gaat om zorgmedewerkers zoals verpleegkundigen of artsen was dit percentage zelfs 20%. 

Volgens onderzoekers Albert Navarro, van de Universiteit van Barcelona en Salvador Moncada van CCOO zijn hiervoor twee redenen aan te wijzen. De eerste betreft een economisch motief, voortkomend uit de angst voor financiële zorgen. Een tweede reden om ondanks coronaverschijnselen toch naar het werk te gaan, was het niet willen of van de werkgever niet mogen overbelasten van directe collega’s. Op de vraag of er op de werkvloer gebruik is gemaakt van beschermingsmiddelen, antwoordde 70% dat er onvoldoende effectief beschermingsmateriaal voorhanden was. 

Van de ondervraagde werknemers had 30,1% tijdens de noodtoestand vanuit huis gewerkt. Ruim 25% hiervan deed het werk uitsluitend vanuit huis, een krappe 5% verscheen daarnaast ook nog wel op de werkvloer. Onder de hoger opgeleide werknemers was het percentage thuiswerkers 66%, onder de administratieve werknemers was dit 55% en onder de praktische beroepen was dit maar 4%. 

Uit het onderzoek komt ook naar voren dat een groot deel van de ondervraagde werknemers bang was zijn of haar baan te verliezen: 40% gaf aan zich hier zorgen over te maken. 75,6% van alle ondervraagden gaf aan dat wanneer ze ontslagen zouden worden, het heel moeilijk zou worden om een nieuwe baan te vinden op de huidige arbeidsmarkt. 

Meeste mensen bang voor inleveren salaris

De breedst gedeelde zorg was een mogelijke salarisverlaging. Bijna 70% van de ondervraagden maakte zich zorgen over het inleveren van loon. De helft van alle ondervraagden gaf aan zich ook zorgen te maken over verandering van de werktijden, de werkzaamheden of allebei.