Vanaf 12 december moesten alle bars en restaurants in gemeenten met een incidentie van 500 gevallen of meer per 100 duizend inwoners de deuren sluiten. Dat gold onder andere voor de vijf grote steden Vitoria, Bilbao, San Sebastián, Irún en Barakaldo. Drie regionale horecabelangenverenigingen stapten daarop naar de rechter en vochten deze overheidsmaatregel aan.
Horeca niet bewezen oorzaak van toename besmettingen
Het hooggerechtshof oordeelde in hun gelijk, op voorwaarde echter dat de heropening van de horeca aan bepaalde condities voldoet om de gezondheidsrisico’s te minimaliseren. Zo mag maar 50 procent van de capaciteit worden bezet met maximaal vier personen per tafel in de binnenruimten, geldt een beperkte openingstijd (20:00 uur) en mag niet worden geserveerd aan de bar. Doorslaggevend voor het vonnis van de rechter was het gegeven dat in december, toen bars en restaurants nog geopend waren, het aantal besmettingsgevallen niet omhoog ging. Ook is in overweging genomen dat volgens epidemiologen 80 procent van de besmettingen plaatsvindt in de privésfeer.
“Gezien het belangenconflict is de kamer van mening dat heropening van de horeca onder voornoemde condities op dit moment geen groot en vaststaand risico betekent voor de volksgezondheid”, aldus de rechtbank. De uitspraak betreft een conservatoire maatregel, omdat wachten tot een definitief vonnis na uitvoerig onderzoek grote economische gevolgen heeft voor de gesloten bars en restaurants in Baskenland. Het gaat om 12 duizend horecaondernemingen die samen zo’n 60 duizend werknemers in dienst hebben.
Regioregering wilde horeca dicht om mensen thuis te houden
Het Baskische deelbestuur onder leiding van Iñigo Urkullu heeft echter met de sluiting van de horeca willen voorkomen dat duizenden mensen hun huis zouden verlaten en er onvermijdelijke druktes zouden ontstaan en mensen nauw contact zouden hebben met een naar beneden geschoven mondkapje. Regeringswoordvoerder Bingen Zupiria reageerde op de uitspraak van het hooggerechtshof met een dringend verzoek aan de horecaondernemers de voorzorgsmaatregelen bij de opening strikt in acht te houden.
Niet de eerste keer dat maatregel regiobestuur wordt teruggedraaid
Begin augustus vorig jaar legde de Baskische regering de horeca beperkte openingstijden op in de avonduren nadat zich in de regio nieuwe coronahaarden hadden voorgedaan. Ook toen werd die beperkende maatregel door het hooggerechtshof ontbonden. Vervolgens vaardigde de regioregering op 15 augustus de noodtoestand voor volksgezondheid uit, in de verwachting daarmee juridische dekking te hebben voor de getroffen maatregelen. Dat bleek niet het geval en de rechtbank verwierp opnieuw de autonome verordeningen. Voor Urkullu was dat een reden om in oktober aan premier Sánchez te verzoeken een tweede algemene noodstand af te kondigen.
Als gevolg van de dalende besmettingscijfers mochten vanaf 12 december vorig jaar de bars en restaurants in de gebieden met een incidentie van onder de 500 de deuren weer openen. Dat had tot gevolg dat tijdens de feestdagen alle horecagelegenheden geopend waren in de dichtstbevolkte gebieden van de regio. Door de stijgende besmettingscijfers die daarop volgden, gingen opnieuw de deuren dicht van de horeca in Bilbao, Vitoria en San Sebastián.